| Ushqimi përfshin...
pse eshte i nevojshemm ushqimi | Me ushqim përfshihen substancat organike (proteinat, sheqermat, yndymat)
e Clat japin energj. Ushqimi është i nevojshëm për secilin organizëm të gjallë
sepse mundēson zhvilliminetë githa aktiviteteve jetësore. |
| organizmat te cilet e krijojne vete ushqimin? | Në natyrë dallohen
organizma të cilēt vetë e knjojnë ushqimin dhe atë ushqime shfrytëzojnë. Këta
organizma quheņ autotraf ndērsa kjo mënyrë e të ushqyerit quheyáutotrofe.
Bimete gjelbra e fitojnë energjinë e nevojshme për procesin e fotosintezës ngaa
energjia e diellit dhe e bartin në komponime organike. Këta organiza
Sigurojnt
Fotoautotrof |
| bakteret si e sigurojne suhqimin?
a ajne organzima autotrofe? | Disa bimë të ulëta (talofite), siç janë disa baktere, e sion
ries procsit
energjinë në mënyrë tjetër. Ato e sigurojnë energjinë e nevojshme përmest
hirnën e as
të oksidimit të substancave inorganike. Sinteza e cila kryhet me ndihrm
shgehen me
energjie quhet kemosintezë, kurse ata organizma quhen kemosintetike |
| organizmat heterotrofe?
kush jane orgnazima heterotrofe? | Krahas organizmave autotrofë, ekzistojnë organizma të cilët ushgehe
substanca të gatshme organike, të cilat i kanë krijuar organizmat e tierë Kae
organizma quhen heterotrofë, e mënyra e të ushqyerit quhet heterotrofeTa
dne
gjitha kafshet janë organizma heterotrofë, mandej shumica e baktereve dbe
kërpudhat. |
| cilat jane dy menyrat e te ushqyerit ne menyre heterotrofe? | Një grupiorganizmave heterotrofë ushqehet me substance organike e
organizmave të ngordhur. Këta quhen organizma saprofitë, e mënyraetëushgve
quhet saprofite. Grupin tjetër të organizmave e përbëjnë ata që ushqehen me
substanca organike të organizmave të gjallë. Këa janë parazitë, e mēnyra e te
yert
ushqyerit quhet parazite. |
| Dallimi midis kafshëve herbivore dhe karnivore. | Kafshet të cilat ushqehen vetëm me bimë quhen bimëngrënëse (herbivore
e ato që ushqehen me mish quhen mishngrénëse (karnivore).
ndërsa grupii
tretë që ushqehet me ushqim bimor dhe shtazor quhet gjithçkangrënës. |
| Krahaso miksotrofinë me simbiozën. | Miksotrofia (angl. mix = përzierje, greq. trofes = ushqim) është dukuri
shumë e rallë, e cila është vërejtur te bimët autotrofe dhe heterotrofe.Ky tipite
ushgyerit ekziston te bimet karnivore (mishngrënëse)p lat. caro=mish, vorare =
për të ngrënë. Këto bimë, krahas,autotrofisë, ushqehen edhe me insekte dhe
kafshë të tjera të imta. Te këto bimë gjenden gjëndra specialpër tretjedhe
organe për ngjitjen, kapjen e insekteve, siç është, p.sh.. Pinguicula leptoceras
Pra, bimët mishngrënëse janë autotrofe për komponimet e karbonite heterotrofe
per komponimete azotit)
Simbiozë (greq. syn = me, bios = jetë ) quhet bashkëjetesa e ngushtë midis
dy organizmave të llojeve të ndryshme, ku secili partner ka dobi nga tjetri. Në
botën bimore kjo bashkëjetesë manifestohet në tn forma kryesore
-likenet
mikoriza
simbioza e baktereve dhe e rrënjëve të bimëve të larta. |
| cka jane likenet? | Likenet janë grup i organizmave simbiontë midis algjeve dhe kërpudhave.
Algjet janë autotrofe (algjet e gjelbra ) dhe i sintetizojnë sheqermat, kurse nga
kërpudhate marrin ujin dhe materiet minerale. Kërpudhat nga algjet i marrin
komponimet organike. Përveç kësaj, kërpudhat e përforcojnë këtë formë
Simbionte të jetesës për troll. |
| cka eshte mikoriza? | Mikoriza (greq.mykes = kërpudhě,thiz= rënjë) është bashkësi jetësore
midis Gpudhedhe rénmës së bimës së lart Në degët e fundit të rrënjës,
posaçërisht të drunjve malorě, gjendet mjet i dendur hifesh. Kërpudha e thith ujin
dhe materiet minerale(azotindhdfosforin)nga toka, kurse nga bima i merT
sheqernat e gatshme. Prandaj, kjo formë e të ushqyerit është e dobishme për të
dy pjesëmarrésit (simbiontët) në atë bashkësi. |
| ku paraqitet simbioza midis baktereve dhe e rrenjeve te bimeve te larta? | Simbioza midis þaktereve he rënjeve TE bimëve të lartal paraqitet në
familjen e bishtajoreve Neguminoza Në rrënjën e tërfojës, fasules.etj.jeton
bakteria aerobe pizobiunm, Ajodépërton në qelizat e rënjës nëper qimet e
renjés ku shumohet dhe ritet në llogari të materieve ushqyese të nikoqirit.
Bakteret janë të afta për marrjen e azotit atmosferik, e që leguminozat nuk
mund ta marrin vetë. Ne kètë rast bakteret janě autotrofe për azot e heterotrofe
peckarbon |
