| Wat is sarcoïdose? | - Kan op verschillende plekken plaatsvinden
- Spontane ontstekingen
- Granulomen ophoping witte bloedcellen
- Littekenweefsel, ernstige gevallen
- Meestal longen, lymfeklieren, huid, ogen en gewrichten
- Af en toe hart (cardiale sarcoïdose) of zenuwstelsel (neurosarcoïdose) |
| Welke huidveranderingen kunnen er ontstaan ten gevolge van lymfoedeem? | - Xerose
- Hyperkeratose
- Folliculitis
- Lymfangiectasiën
- Mycose
- Papillomatose
- Lymphorrhoea
- Ulceratie
- Contactdermatitis
- Erysipelas
- Cellulitis
- Necrotische fasciitis
- Lymfangitis |
| Wat is xerose? | - droge huid
- Dagelijks hydraterende verzorging gebruiken
- Gebruik een mild reinigingsproduct
- Vermijd sterk ontvettende zepen, geen detergent
- Zo min mogelijk hulpstoffen, wel indifferente middelen
- Risico’s? Toelaten schimmels en infecties |
| Wat is hyperkeratose? | - Over proliferatie van de keratine laag -> schilferige bruine plaques
- Ook wel eeltvorming of verhoorning
- Ontstaat door druk van buitenaf |
| Wat is folliculitis? | - Inflammatie van haarfollikels
- Vaak bij harige benen
- Rode uitslag met pusteltjes
- Staphylococcus aureus kan ook door gisten veroorzaakt worden |
| Wat is lymfangiectasiën? | - Dilatatie van lymfevaten door druk
- Multiple doorschijnende vesikels in een gebied met chronisch lymfoedeem
- Dilataties kunnen minder worden als er druk wordt gegeven op het gebied
- Heeft compress geen resultaat op de vesikels dan doorsturen naar dermatoloog of huisarts |
| Wat zijn schimmels/mycose? | - Fungus/tinea pedis/tinea corporis
- Meestal in kloven en bij de tenen
- Witte schilfering jeuk
- Kan secundair leiden tot erysipelas (verstoorde huidbarrière)
- Nagels doen vaak ook mee
- Mogelijk bacteriële superinfectie
- Schoenen behandelen, sokken heet wassen, beddengoed en handdoeken ook |
| Wat is papillomatose? | - Verdikking van de huid (cutis)
- Dilatatie van lymfevaten en fibrose
- Hyperkeratose
- Altijd doorsturen naar dermatoloog, zeker langdurig aanwezig, vaak onderbenen |
| Wat is lymphorrhoea/lymfelekkage? | - Lymfe lekt door de huid
- Maceratie van omliggende huid proberen te voorkomen vanwege porte d’entree
- Vocht gaan verminderen
- Compressieverband vaak verwisselen
- Bij hevig oedeem checken of er geen hartproblematiek aanwezig is
- Geen verbetering na twee weken dan naar dermatoloog |
| Wat is ulceratie? | - Nattende slecht helende wond |
| Wat is contactdermatitis? | - Allergische of geïrriteerde reactie
- Roodheid, jeuk en schilfering
- Kon tot erysipelas leiden |
| Wat is erysipelas/wondroos/cellulitis? | - Infectie van huid en subcutaan weefsel
- Verspreid via lymfebanen
- Streptococcus/staphylococcus/andere bacteriën
- Risicofactoren: alle wondjes, beschadiging en infecties aan de huid
Symptomen:
- Pijnlijk
- Huid zwelt op
- Voelt warm en is rood
- Kan ook bulleus zijn
- Algehele malaise
- Scherpe begrenzing
- Lokaal gezwollen lymfeklieren |
| Hoe behandel je erysipelas? | - Orale antibiotica
- Hoog leggen, pijnstillers, drinken
- Lichte compressie mag (mits behandeling gestart)
- Zodra tekenen van inflammatie en pijn verdwenen zijn hogere compressie en activiteiten weer oppakken
- Geen MLD!
- Profylaxe |
| Wat is necrotiserende fasciitis? | - Infectie (onderhuids vetweefsel)
- Kweek
- Streptococcus pyogenes (vleesetende bacterie)
- Staphylococcus aureus
- Antibiotica |
| Wat zijn differentiaaldiagnose van erysipelas? | Trombosebeen
- Bloedverdunners
- Korte rek zwachtel
Lymfangitis
- Ontsteking lymfebaan
- Scherp begrensde baan van roodheid
- Meestal arm/been
- Distaal huidbeschadiging
- Gaat ook gepaard met koorts, hoofdpijn, verlaagde hartslag, koude rillingen
- Acuut beloop
- Niet op tijd behandeld kans op sepsis
- Antibiotica
- Lage weerstand en diabetes verhoogd risico |
| Wat zijn mogelijke complicaties? | - Fibrose en sclerose
- Metastasen
- Maligne lymfoedeem
- Complex regionaal pijnsyndroom/syndroom van Sudeck
- Axillary web syndrome
- Plexus laesies
- Schouderfunctiestoornissen (frozen shoulder)
- Radiogene straling |
| Wat is fibrose en sclerose? | - Fibrose = verandering van weefsel
- Sclerose = verharding van weefsel
- Adipose tissue = vervetting
Verschil eiwitfibrose en radiogene fibrose?
- Radiotherapie kan beschadiging geven aan het weefsel waardoor je die verharding (fibrose/sclerose) kan krijgen
- Lang bestaand lymfoedeem kan ook fibrose geven
Wanneer toepassen fibrose grepen?
- Bij lang bestaand lymfoedeem, eiwitfibrose
- Radiogene fibrose is lastiger |
| Wat is radiogene fibrose? | - Tijdens bestraling: geen MLD
- Na bestraling; vanaf wanneer? Afhankelijk van hoe snel de huid geneest en de hoeveelheid schade. Omgeving waar geen straling is geweest kan je al behandelen. Sowieso twee maanden wachten
- Chemotherapie; vanaf wanneer? Chemotherapie kan uitgescheiden worden via de huid dus dan eventueel met handschoenen. Afhankelijk van curatief of palliatief |
| Hoe ontstaan metastasen? | - Lymfoedeem na behandeling in verband met carcinomen
- ‘Oudere’ mensen
- Algemene klachten
- Snelle progressie van het oedeem
- Proximale ontwikkeling
- Inoperabel
- Niet op de tumor MLD |
| Wat is maligne lymfoedeem? | Lymfangiosis carcinomatosis
- Metastasen in lymfevaten
- Metastase druk op lymfvat of vene |
| Wat is angiosarcoma? | Kwaadaardige tumor die ontstaat in de cellen van bloedvaten of lymfevaten:
- Hemangiosarcoma
- Lymfangiosarcoma
Treedt vooral op plekken waar bestraald is
Let op:
- Blauwe plekken
- Een huidinfectie
- Een wondje dat niet wil genezen
- Een zacht knobbeltje |
| Wat is het Stewart Treves Syndrome? | - Maligne lymfangiosarcoom
- Zeldzaam
- Kwaadaardige ontwikkeling uit lymfvatweefsel bij chronisch lymfoedeem
- Is géén uitzaaiingen maar zaait zelf uit
- Kan complicate zijn van langer bestaand lymfoedeem
- Roodpaarse verkleuring/blauwe plek, ontaardt in een ulceratie
- Kleine overlevingskans, 0,07-0,45% vijfjaarsoverleving
- Paarse vlekkerige knobbelige huiduitslag
- Meest voorkomend aan arm, maar benen kan ook |
| Hoe herken je maligne lymfoedeem? | - Snelle progressie oedeem
- Begint vaak proximaal
- Uitbreiding naar distaal
- Bij arm, snel zenuwen aangedaan -> plexus radialis laesie, verlamming of verlies gevoelswaarneming
- Venectasiën en vergrote collaterale circulatie
- Verhoogde temperatuur van de huid
- Huidmetastasen; roos-blauwrode verkleuring en bobbeltjes |
| Wat is het Syndroom van Südeck/complex regionaal pijn syndroom/post traumatisch dystrofie/sympathische reflex dystrofie? | - Reactiepatroon op nociceptieve pijn met ontstekingsreactie, onbekende oorzaak (meest voorkomend na trauma)
- Ontstekingsachtige doorbloedingsstoornis van een deel van het skelet en vaak in de buurt van een gewricht. Berust op neurovegetatieve stoornis
Symptomen:
- Oedeem, veranderende bloedvoorziening
- Vegetatieve veranderingen
- Allodynie (pijn door prikkel die normaal geen pijn veroorzaakt), hyperalgesie (afwezigheid pijn waar normaal wel pijn moet zijn, functieverlies, spieratrofie
Kenmerken:
- Onverklaarbare diffuse pijn
- Verschil in huidskleur
- Diffuus oedeem
- Verschil in huidtemperatuur
- Actieve bewegingsbeperking
- Ontstaat of verergert na inspanning
- Verschillende stadia |
| Hoe ziet het eerste stadium eruit van het Syndroom van Südeck/complex regionaal pijn syndroom/post traumatisch dystrofie/sympathische reflex dystrofie? | - acuut
- Vasodilatatie van onder andere arteriolen en capillairen -> zwelling
- Ontstekingsverschijnselen
- Huid wordt blauw-rood, glanzend, zweten
- Pijn staat op de voorgrond
- Duur; weken tot maanden
- Na 4-6 weken zijn ontkalkingen van het bot te zien
Alleen in stadium 1 kan de huidtherapeut wat doen met compressie |
| Hoe ziet het tweede stadium eruit van het Syndroom van Südeck/complex regionaal pijn syndroom/post traumatisch dystrofie/sympathische reflex dystrofie? | - dystrofisch
- Vasodilatatie -> vasoconstrictie -> gevolg; koele cyanostische huid
- Minder zwelling, minder zweten, minder pijn
- Er ontstaan contracturen en vaak overmatige beharing
- Duur; maanden tot jaren |
| Hoe ziet het derde stadium eruit van het Syndroom van Südeck/complex regionaal pijn syndroom/post traumatisch dystrofie/sympathische reflex dystrofie? | - atrofisch
- Atrofie van bot, banden, kapsel spieren en gewrichten; pijn staat niet meer op de voorgrond
- Doorbloeding normaliseert
- Onomkeerbaar proces |
| Hoe behandel je het Syndroom van Südeck/complex regionaal pijn syndroom/post traumatisch dystrofie/sympathische reflex dystrofie? | - Geen consensus
- Vrije radicalen vangers – Scavengers
- Vaatverwijding
- Fysiotherapie – ergotherapie
- Pijnmedicatie
- Antidepressiva; anti-epileptica
- Oedeemtherapeut: alleen in stadium 1 |
| Wat is het axillary web syndrome? | - ‘Kabel’, ‘koord’, ‘touw’
- Bewegingsbeperking
- Meestal in oksel, kan ook op de romp |
| Hoe behandel je het axillary web syndrome? | 1. Om de lymfafvloed op gang te brengen, MLD
2. Patiënt op de rug laten liggen met de arm zover mogelijk in abductie
3. Om de streng heen littekenmassage toepassen. Dit om de huid eromheen alvast op te rekken (LPG)
4. Behandeling start aan de thoraxwand en volgt de streng vanaf de oksel tot aan de arm
5. Tijdens de behandeling de arm steeds verder omhoog leggen zodat de streng opgerekt wordt
6. De streng voorzichtig oprekken, door middel van littekenmassage (LPG)
7. De streng vastpakken, voorzichtig proberen de streng te laten knappen door middel van mobiliserende grepen (S-grepen en U-grepen)
8. Afsluiten met MLD om lymfoedeem te voorkomen/te verminderen |
| Welke thuisoefeningen geef je een patiënt mee met het axillary web syndrome? | Patiënt thuis laten stretchen, 30 sec per stretch, niet over pijngrens
Thuisoefeningen:
- Pijnverlichting; warme kompressen, niet langer dan 10 minuten
1. De patiënt gaat met haar gezicht naar de muur staan, handen geplaatst op de muur
2. De patiënt loopt voorzichtig met haar vingers naar boven. 30 seconden vasthouden. Hierbij wordt de streng opgerekt
3. Herhaal dit 5x per daag en probeer iedere keer een stukje verder te komen, maar forceer niet |
| Wat is een plexus laesie? | Zenuwen in half/schoudergebied
- Spierzwakte in de arm
- Huid minder gevoelig
- Tintelingen
- Uitval
Ten gevolgen van bestraling? Meestal geen herstel mogelijk |
| Wat is een Frozen shoulder? | - Meer bij vrouwen dan mannen
- 40 plus
- Vaak diabetespatiënten
- Gedwongen periode van immobiliteit
- Cardiovasculaire aandoeningen
- Klinische depressie
- Ziekte van Parkinson |
| Welke fases van een Frozen shoulder heb je? | Fase 1 (2-9 maanden)
- Pijn verergert bij bewegen en is ’s nachts vaak slechter. Er is een toenemend verlies van bewegingsvrijheid met pijn
Fase 2 (4-12 maanden)
- Pijn verminderd. Bewegen minder pijnlijk. Minder bewegingsruimte, tot 50% minder dan de andere (gezonde) arm
Fase 3 (12-24 maanden)
- Probleem vermindert, terugkeren van beweging. Soms operatie noodzakelijk |
| Wat is radiogene schade? | Hart en longen:
- Radiopneumonitis (acute ontsteking deel van de longkwab)
- Longfibrose
Kwetsbaar botweefsel:
- Osteoradionecrose (voorbeeld ribfracturen) |
