| Wat zijn belangrijke aandachtspuntjes van voeding bij kanker? | - Op moment van diagnose ‘kanker’ bij 50-60% al ongewenst gewichtsverlies
- 85% krijgt te maken met ongewenst gewichtsverlies
- Ook zonder gewichtsverlies kan je voedingstoestand slecht zijn
- Ook huidtherapeut kan vragen over voeding verwachten |
| Wat zijn de gevolgen van een slechte voedingstoestand? | - Welbevinden neemt af, zwakte, apathie -> verdere verslechtering eetlust, etc.
- Ongunstig voor het ziektebeloop
- Het beperkt therapeutische mogelijkheden
- Minder goed bestand tegen complicaties
- Afweer verslechterd, waardoor meer kans op infecties
- Wondgenezing verloopt minder goed
- Kans op decubitus stijgt
- Overlevingsduur daalt |
| Waar heeft de voedingstoestand geen invloed op? | - Aanslaan van de behandeling (mening hierover is bijgesteld), nieuwe studies: vaak lagere responsepercentages
- Optreden van metastasen
- Voeding stimuleert de tumorgroei niet |
| Hoe herken je ondervoeding? | Bijvoorbeeld voor volwassenen tot 65 jaar geldt:
Ondervoeding:
- >5% gewichtsverlies in de laatste maand
- >10% in het afgelopen half jaar
- BMI <18,5
Risico op ondervoeding:
- Gewichtsverlies 5-10% in de het afgelopen halfjaar
- 3 dagen (vrijwel) niet gegeten te hebben
- 1 week < normaal gegeten |
| Wat zijn gevalideerde screeningsinstrumenten voor ondervoeding? | Vele mogelijkheden
Voorbeelden:
- SNAQ (Short Nutritional Assessment)
- MUST (Mini Nutritional Assessment) |
| Welke twee vormen van ondervoeding bij kanker heb je? | - Ondervoeding door onvoldoende inname, onafhankelijk van inflammatie (hongeren/starvation)
- Ondervoeding op basis van inflammatie
- Vaak is er een combinatie van deze 2 vormen van ondervoeding |
| Wat houdt ondervoeding door onvoldoende inname in (starvation)? | Bijvoorbeeld door:
- Obstruerende tumoren
- Onvoldoende inname bij meer behoefte of grote verliezen
- Onvoldoende inname door onvoldoende zelfzorg
- Let op: hier kunnen tekorten zijn aan bijvoorbeeld eiwitten, vitamines of mineralen, terwijl er voldoende inname van energie is |
| Wat houdt ondervoeding op basis van inflammatie in? | - Onstekingsprocessen als reactie op prikkels, zoals trauma, micro-organismen, tumorgroei, etc.
a. Met aanwezigheid van metabole afwijkingen: anorexie-cachexie syndroom, zoals bij progressieve kankerprocessen (inflammatie en metabole ontregeling)
b. Met aanwezigheid van acute heftige inflammatie, zoals bij grote infecties, trauma door operatie of belastende chemo/radiotherapie |
| Wat is anorexie-cachexie syndroom? | Multifactorieel syndroom:
- Verminderde inname
- Metabole veranderingen door ziekte met verhoogde inflammatie en verhoogde spierafbraak, gestoorde KH-, vet- en eiwitmetabolisme
- Dit geeft weer anorexie en snelle verzadiging -> voedingsinname verslechterd
- Kan leiden tot cachexie: een sterk verslechterde lichamelijke gesteldheid met extreme vermagering en spieratrofie |
| Wat zijn oorzaken van anorexie? | - Angst, spanning
- Depressie
- Pijn, vermoeidheid
- Infecties, koorts
- Opname
- (Voorbereiding op) onderzoek, OK
- Immobiliteit
- Verstoord dag- nachtritme
- Problemen maagdarmkanaal, lever, stomatitis
- Misselijkheid, braken
- Aversies
- Smaak- en reukveranderingen |
| Hoe ontstaat gewichtsverlies? | - Bij gezonde mensen bestaat gewichtsverlies door onvoldoende inname vooral uit verlies van vetmassa
- Gewichtsverlies gerelateerd aan kanker bestaat uit verlies van gelijke delen vet en vetvrije massa |
| Welke therapie kan als oorzaak gezien worden voor verslechtering van de voedingstoestand? | - Operatie
- Radiotherapie
- Chemotherapie
- Andere behandelvormen |
| Waarom kan een operatie gezien worden als oorzaak van een verslechtering van de voedingstoestand? | - Stress
- Specifieke problemen door operatie
- Pre-operatief verbeteren van de voedingstoestand bij ondervoede patiënt kan leiden tot verminderde postoperatieve morbiditeit en mortaliteit |
| Welke problemen kan radiotherapie geven in het hoofd-hals gebied? | - Droge mond
- Eetlust verslechterd
- Pijnlijke mond en keel door ontstekingen, welke producten geven dan pijn? Welke producten zijn prettig?
- Taai en minder slijmvorming
- Smaakveranderingen
- Passageproblemen |
| Welke problemen kunnen tumoren van het maag-darmkanaal en het hoofd-halsgebied geven? | Extra problemen bijvoorbeeld:
- Kauw- en slikproblemen
- Malabsorptie
- Snel vol door maagresectie |
| Wat kan de invloed van chemotherapie zijn op de voedingstoestand? | - Misselijkheid
- Braken
- Malaise, vermoeidheid
- Pijnlijke mond, slikklachten
- Droge mond |
| Wat zijn algemene voedingsadviezen die je kan geven? | - Het is verstandig om bij misselijkheid zo min mogelijk te drinken
- Af en toe een flink glas water is dus verstandig om misselijkheid te voorkomen
- Om vermagering te voorkomen is het verstandig om flink vetrijke voeding te adviseren
- Mensen met obstipatie hebben snel last van een vol gevoel
- De voeding moet dus voldoende voedingsvezels bevatten
- Het is verstandig om vetbeperkte voeding te adviseren, omdat vet de maagontlediging remt
- Voldoende drinken bevordert de eetlust
- Het is dus verstandig om vlak voor de maaltijd iets te drinken te nemen
- Het is beter om 5 maal per dag een kleine maaltijd te gebruiken dan 3 maal een grote
- De voeding moet er aantrekkelijk uitzien, lekker ruiken en smaken
- Wanneer iemand een aversie tegen warm eten heeft, kan een koude maaltijd heel goed als vervanging gebruikt worden |
| Wat is de Moermantherapie? | - NTTT – niet toxische tumor therapie
- Alleen levensmiddelen met een goede voedingswaarde
- Supplementen
- Regelmatig bewegen in de buitenlucht |
| Wat is kenmerkend aan de Moermantherapie? | - Belangrijke problemen (2a) het is niet volledig wetenschappelijk onderbouwd
- Belangrijke voordelen, positieve effecten? (2b) buitengewoon gezond, geeft mensen het gevoel dat ze zelf ook bijdragen aan de genezing
- Wat is jouw mening? Hoe zou je daar op een zorgvuldige wijze in het advies aan je cliënt mee omgaan? |
| Hoe ziet de Moermantherapie bepaalde voedingsgroepen? | - Vlees of vis? Sommige vormen van vette vis wel
- Roomboter of Becel? Roomboter
- Champignons of groentesap? Groentesap, wortel en bieten
- Witte rijst of zilvervliesrijst? Zilvervliesrijst
- Macaroni of aardappelen? Volkorenmacaroni kan, aardappelen soms
- Vruchtensap of vleesbouillon? Vruchtensap
- Erwtensoep of peulvruchten? Peulvruchten
- Suiker of bietensap? Bietensap |
| Wat is het Dr. Houtsmullerdieet? | - Lijkt op Moermanbehandeling, maar is minder streng
- ‘Voedingstherapie’ in plaats van dieet (af en toe zondigen mag)
- Aardappelen, bruine suiker en honing mogen wel
- Af en toe koffie mag, evenals af en toe alcoholische dranken |
