| Wat is het staatsrecht? | Regels over de organisatie van de overheid en fundamentele normen over de verhouding met de overheid. |
| Wat zijn de drie functies van het staatsrecht? | - Constitueren: organen in het leven roepen;
- Attribueren: het toekennen van bevoegdheden aan de organen die al geïnstalleerd zijn;
- Reguleren: een evenwichtige samenwerking tussen organen. |
| Wat zijn de vereisten om van een staat te kunnen spreken? | 1. Gemeenschap (natie), het volk;
2. Grondgebied (territoir);
3. Erkenning van andere staten (externe soevereiniteit);
4. Effectief gezag (interne soevereiniteit). |
| Wat is het verschil tussen macht, dwang en gezag? | Macht is feitelijk, het geeft de mogelijkheid om anderen ergens toe te dwingen. Dwang is ongelegitimeerde macht, het wordt afgedwongen. Gezag is gelegitimeerde macht, macht die wordt geaccepteerd door degenen over wie het wordt uitgeoefend.
Drie factoren die ervoor kunnen zorgen dat macht gezag wordt zijn: charisma, traditie, 'het werkt'. |
| Wat is het verschil tussen materiële en formele constitutie? | - Materiële: houdt het geheel van regels in (meer dan alleen de GW)
- Formele: zijn de bronnen waaruit informatie geput kan worden hoe een staat eruit ziet; GW, Statuut, organieke wetten, regels van internationale herkomst, AMvB, conventies (normen die je niet kan schenden), reglementen van orde, ongeschreven staatsrecht. |
| Noem de vier pijlers van de rechtsstaat. | 1. Legaliteitsbeginsel;
2. Machtsverdeling;
3. Rechterlijke controle;
4. Grondrechten. |
| Nederland voldoet niet aan het systeem van machtenscheiding van Montesquieu. Waaraan is dit te zien? | In Nederland is er meer sprake van machtenspreiding dan van machtenscheiding. De machten lopen op sommige vlakken door elkaar heen, zoals bij het recht van initiatief wat de regering (uitvoerende macht) toekomt; en bij de OM-afdoening waar de OvJ (U-M) uitspraak mag doen van lichte overtredingen. |
| Wat is het verschil tussen klassieke- en sociale grondrechten? | - Klassieke grondrechten beschermen de burger tegen de overheid en creëren een overheidsvrije sfeer.
- Sociale grondrechten roepen een inspanningsplicht in voor de overheid om bepaalde rechten van de burger te beschermen. |
| Wat zijn de twee grondregels die worden nageleefd in de Rechtsstaat? | 1. Geen bevoegdheid zonder grondslag in de wet (legaliteitseis);
2. Geen bevoegdheid zonder controle of verantwoording (ministeriële verantwoordelijkheid). |
| Wat is het verschil tussen attributie en delegatie? | - Attributie is het creëren van een nieuwe bevoegdheid;
- Delegatie is het overdragen van een al bestaande bevoegdheid aan een ander orgaan (de wet moet dit wel toelaten). |
| Wat is de definitie van een staat? | Een organisatie die met voorrang boven andere organisaties effectief gezag uitoefent over een gemeenschap van mensen op een bepaald grondgebied. |
| Wat houdt het legaliteitsbeginsel in? | Het optreden van bestuursorganen en rechters berust niet alleen op de wet, maar moet er ook mee in overeenstemming zijn (om machtsmisbruik te voorkomen). |
| Wat zijn de vormen van de verantwoordingplicht? | 1. Politieke verantwoordingsplicht;
2. Ambtelijke ondergeschiktheid;
3. Bestuurlijk toezicht;
4. Strafrechtelijke verantwoordelijkheid;
5. Beroep;
6. Wanneer beroep niet mogelijk is, kan bij de burgerlijke rechter een actie uit OD tegen de overheid worden ingesteld;
7. Rechterlijke toetsing van wetgeving. |
| Wat is de vertrouwensregel? | De vertrouwensregel is een ongeschreven regen van het Nederlandse staatsrecht die inhoudt dat een minister, staatssecretaris of het kabinet als geheel moeten aftreden als zij niet langer hat vertrouwen genieten van een van de Kamers van de Staten-Generaal. |
