| Wat houdt het gezondheidsrecht in? Wat is het doel? | Het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de zorg voor de gezondheid en de toepassing van overig burgerlijk, bestuurs- en strafrecht in dat verband.
• Rechten van patiënten (cure) en cliënten (cure): Onderscheid tussen preventie, voorkomen dat iemand ziek wordt, en het verzorgen van patiënten.
Doel: de rechten van mensen in de gezondheidszorg beschermen en evenwichtige verhoudingen te scheppen. |
| Wat zijn de 3 belangrijkste rechtsbeginselen van het gezondheidsrecht? | 1. Zelfbeschikkingsrecht: : iemand mij ongezonde keuzes voor zichzelf maken, omdat he efficiënt is. Het recht van de mens om het leven naar eigen inzicht te leven, ook al kan dat afwijken van gangbare normen en waarderen. Dit is niet absoluut; een beperking van het zelfbeschikkingsrecht ka het zelfbeschikkingsrecht van anderen zijn, dan het niet tot schade bij anderen mag leiden. Dat kan een person zijn, of de collectiviteit.
2. Bescherming: het beschermen van mensen, het beschermen van mensen tegen zichzelf (psychiatrische patiënten opnemen). Zelfbeschikking en bescherming kunnen met elkaar conflicteren, bijv. Waar het gedwongen opnemen van psychiatrisch patiënten betreft.
3. Gelijkheid: discriminatie tegengaan van mensen. Voorkomen van benadeling bij de toegang tot de gezondheidszorg en de verdeling van schaarse voorzieningen. |
| Wat houdt de WGBO in? | WGBO = Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst
Onderdeel van het BW als bijzondere overeenkomst
Specifieke vorm van opdracht: je geeft als patiënt een opdracht aan de dokter?
Hier is sprake van dwingend recht (art. 7:468 BW) |
| Wat voor soort contract is de verhouding tussen patiënt – dokter in Nederland? | Privaatrechtelijk contract, in het Engelse recht is dit juist anders. |
| Wat is het doel van de WGBO? | Doel: in evenwicht brengen van verhouding tussen hulpverlener en patiënt door versterken en verduidelijken van de positie van de patiënt.
- Rechten en plichten
Belangrijkste is: zorg ontvangen van een goede hulpverlener
- Naast de algemene patiëntenrechten is er aandacht voor kwaliteit van de hulpverlenging (zorg van een goed hulpverlener, art. 7:453). |
| Wat houdt de geneeskundige behandelingsovereenkomst (art. 7:446 lid 1 BW) in? Wat houdt een 'patiënt' in? | GHBO = geneeskundige behandelingsovereenkomst
Het gaat hier om een overeenkomst in opdracht
Het gaat hier om een hulpverlener, een natuurlijk persoon of rechtspersoon, in de uitoefening van een geneeskundig beroep of bedrijf, tegenover een ander, de opdrachtgever, verbindt tot het verrichten van geneeskundige behandelingen, rechtstreeks betrekking hebbende op de persoon van de opdrachtgever of van een bepaalde derde.
DUS:
- De hulpverlener;
- Uitoefening van een geneeskundig beroep of bedrijf;
- overeenkomst in opdracht;
- Verrichten van handelingen op het gebied van geneeskunst;
Patient: degene op wiens persoon de handelingen rechtstreeks betrekking hebben wordt verder aangeduid als de patiënt. |
| Wat houdt het begrip 'hulpverlener' in? | 1. Natuurlijk persoon of rechtspersoon = een instelling of ziekenhuis
2. Naar buiten laten zien dat je een beroepsoefenaar bent en een betaling voor vraagt.
3. Geneeskundig beroep of bedrijf
Bij een instelling of ziekenhuis wordt je geacht een overeenkomst te sluiten -> JE SLUIT DE OVEREENKOMST (GHBO) MET HET ZIEKENHUIS, NIET MET DE ARTS!
- Afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Regelmatig verrichten van geneeskundige handelingen, het naar buiten toe presenteren als beroepsoefenaar en het verkrijgen van betaling kunnen aanwijzing zijn. |
| Wat wordt verstaan onder 'handelingen op het gebied van de geneeskunst' (art. 7:466 lid 2a jo. 1 Wet BIG)? Noem voorbeelden wanneer hier geen sprake is van een handeling in de geneeskunst. | Alle verrichtingen – het onderzoeken en het geven van raad daaronder begrepen – rechtstreeks betrekking hebbende op een persoon en ertoe strekkende deze van een ziekte te genezen, hem voor het ontstaan van een ziekte te behoeden of diens gezondheidstoestand te beoordelen, dan wel deze verloskundige bijstand te verlenen.
Voorbeeld van GEEN handeling: massage door de fysio
Tandartsassistenten en verpleegkundige vallen ook onder de handelingen.
Keuringen vallen niet onder de handelingen (art. 7:446 lid 4), maar kijk in art. 7:464 BW.
• Keuringen zijn gescheiden |
| Wat houdt art. 7:466 lid 2b en lid 3 BW in? Noem voorbeelden waarin hier wel en niet sprake is van een handeling onder lid 2b en lid 3. | Andere bedoelde handelingen die niet onder lid 2a vallen.
Voorbeelden:
Aanpalende handelingen = verzorging en verpleging
Niet-medische vormen van zorg: zorg aan verstandelijke beperking
KEURINGEN VALLEN HIER NIET ONDER (Lid 4), maar in art. 7:464 BW |
| Wat houdt de Professionele standaard en de zorg van een goed hulpverlener (art. 7:453) in? Welk arrest hoort hier bij? | HR Speeckaert / Gradener: De zorgvuldigheid die van een REDELIJK BEKWAAM en REDELIJK HANDELND specialist mag worden verwacht.
Het handelen of nalaten in strijd met de zorg die beroepsbeoefenaar in die hoedanigheid behoort te betrachten (art. 47 Wet BIG) |
| Waaruit is de professionele standaard af te leiden? | Het geheel van medische normen dat beschrijft wat goed handelen is, af te leiden uit:
- wettelijke voorschriften en jurisprudentie
- beroepscodes, technische + gedragsregels
- standaarden, protocollen, inspectierichtlijnen
Gedeelde waarden en normen binnen een beroepsgroep |
| Wat voor plichten heeft de patiënt (art. 7:452 BW)? Wat is het gevolg wanneer een patiënt zijn/haar plichten niet nakomt? | Patiënt heeft een informatieplicht en een medewerkingsplicht (naar beste weten) = gesubjectiveerd -> arts kan niet aansprakelijk worden gesteld voor informatie waarvan hij niet op de hoogte was.
Niet-nakomen leidt eventueel tot opzegging van de behandelingsovereenkomst of tot het niet honoreren van een later ingediende (tuchtrechtelijke) klacht. |
| Wanneer is sprake van een opzegging van de geneeskundige behandelingsovereenkomst (art. 7:460)? Noem een voorbeeld. Wat stelt de KNGM Richtlijn van januari 2021 over wanneer je mag opzeggen? | Alleen mogelijk bij 'gewichtige redenen'
Vb: niet meewerken aan behandeling (art. 7:452 BW)
KNGM Richtlijn (januari 2021) stelt het volgende:
• Waarschuw de patiënt herhaaldelijk en onderzoek of herstel van de relatie mogelijk is.
• Informeer de patiënt tijdig mondeling over uw besluit om de behandelingsovereenkomst te beëindigen. Dit besluit moet u schriftelijk bevestigen. |
| Waar gaat RTG Amsterdam (ECLI:NL:TGZRAMS:2021:99) over? Hoe oordeelt het college in de tuchtzaak? | Feiten: Klaagster is bij D behandeld door een behandelteam, waarbij gz-psycholoog als regiebehandelaar betrokken was. Klacht betreft niet-zorgvuldig opzeggen, geen sprake van vervolgzorg. Na niet naleving behandelafspraken, niet willen maken van veiligheidsafspraken, niet kunnen waarborgen veiligheid van het behandelteam en derden en bespreken met klaagster dat het niet verbeteren van gedrag zou leiden tot stopzetten behandeling is behandelingsovk. opgezegd. Bij de beeindigen behandelingsovereenkomst uit klaagster dreigement jegens beklaagde. • Een dag na het einde van de ovk heeft klaagster gz-psycholoog ernstig bedreigd.
College oordeelt: geen tuchtrechtelijk verwijt t.a.v. van het opzeggen, ook niet ten aanzien van wijze van opzeggen.
R.o. 3.4 |
| Is er sprake van contractdwang bij het niet-aangaan van de geneeskundige behandelingsovereenkomst? | Ja, vrijheid moet beperkt zijn tot het aangaan van het contract. Er zit een beperking op de vrijheid of men wel of niet een contract wilt aangaan met de patiënt. |
| Welke drie punten stelt de KNGM Richtlijn (januari 2021) met betrekking tot het niet-aangaan van de geneeskundige behandelingsovereenkomst? | • De aard of omvang van de hulpvraag gaat de expertise van de huisarts te boven;
• Door eerdere ervaringen met de patiënt ontbreekt bij voorbaat een vertrouwensbasis voor de behandelingsovereenkomst;
• De arts heeft een aanzienlijk belang om de behandelingsovereenkomst niet aan te gaan: te veel patiënten. |
| Wanneer de zorgverlener de behandeling weigert, welke 3 omstandigheden moet de zorgverlener in acht nemen? | 1. Bespreek het besluit met de patient
2. Zorgvuldigheidsvereiste: noodzakelijk hulp verlenen tot dat de patiënt een nieuwe behandelaar heeft
3. Verstrek de gegevens van de patiënt aan de nieuwe behandelaar |
| Wat houdt RTG Amsterdam, 6 december 2022, ECL:NL:TGZRAMS:2022:180 in? | Belang van derden speelt hier evident een rol.
Je kan niet zomaar iemand toegang weigeren, maar andere belangen, zoals derden kunnen een rol spelen.
Klager is op 14 maart 2021 naar de SEH van het G gegaan, nadat hij tijdens een demonstratie in F op onder meer zijn hoofd was geslagen. Klager had een verband om zijn hoofd. Bij de ingang van de SEH hebben medewerkers van de beveiliging van het ziekenhuis aan klager gevraagd om een mondkapje op te zetten. Klager wilde dit niet doen. Twee verpleegkundigen van de SEH zijn met klager in gesprek gegaan om toelichting te geven op het beleid van het G over het dragen van mondkapjes, maar klager wilde nog steeds geen mondkapje opzetten.Vervolgens is beklaagde, SEH-arts, naar de ingang van de SEH gegaan. Zij heeft daar gesproken met klager. Klager heeft gezegd dat hij om medische redenen uitgezonderd was van de plicht om een mondkapje te dragen, dat hij geen bewijs had van de medische uitzondering, maar dat hij ook geen mondkapje wìlde dragen.Beklaagde heeft vervolgens telefonisch contact opgenomen met het waarnemend hoofd van de SEH, E. Na verificatie van het geldende beleid wat betreft het dragen van mondkapjes in het ziekenhuis en het bespreken van de waarnemingen en beoordeling van beklaagde, hebben zij gezamenlijk besloten klager niet toe te laten tot het G.Klager verwijt beklaagde dat zij:a. haar zorgplicht en medische eed heeft geschonden door omwille van onvoldoende zwaarwegende redenen hem de toegang tot medische en specialistische zorg te ontzeggen;b. geweigerd heeft acute zorg te verlenen waardoor mogelijk de klachten onnodig zijn verergerd;c. klager en andere verkeersdeelnemers in gevaar heeft gebracht door klager onbehandeld en niet-onderzocht te laten deelnemen aan het verkeer. Tijdens corona demonstratie op hoofd geslagen Naar ziekenhuis om hoofdwond te behandelenWilde ziekenhuis in maar wilde geen mondkapje op, weigerdeSEH-arts (beklaagde) naar ingang SEH en gevraagd om toch als behandeling wilde mondkapjete dragenKlager: vanwege medische redenen geen mondkapje, maar geen bewijs en wilde ook geen mondkapje dragenBeklaagde afdeling gebeld wat beleid was: bevestigd dat mondkapje echt moest geen toegang ziekenhuisKlager tuchtklacht: SEH-arts zorgplicht en medische eed heeft geschonden door zorg te ontzeggen en acute zorg te verlenen
College: ten tijde handelen was mondkapjesplicht, niet aan tuchtcollege om werking mondkapjes te beoordelen + beklaagde heeft geconcludeerd dat o.b.v indruk persoon geen sprake van noodtoestand, had aanzienlijk belang: om andere patiënten en bezoekers tegen besmetting corona virus te beschermen weigeren moch |
| Wat houdt de informatieplicht van de hulpverlener in (art. 7:448 lid 2 BW)? | Patient die informatie geven die hij redelijkerwijs behoeft t.a.v.:
• Aard en doel
• Gevolgen en risico’s van voorgestelde behandeling en van niet behandeling
• Alternatieven die in aanmerking komen
• Huidige situatie en vooruitzichten en
• De termijn waarop de behandeling wordt uitgevoerd |
| Hoe moet de zorgverlener voldoen aan zijn informatieplicht (art. 7:448 BW). Hoe zit dit in elkaar bij een kind tot 12 jaar? | 1. Op duidelijke wijze, hij moet er tijdig over informeren
2. Kind tot 12 ook de informatieplicht geven -> als zodanig als past bij diens bevattingsvermogen
3. Zorgverlener stelt zich op de hoogte van de situatie en behoeften van patiënt en nodigt de patiënt uit om vragen te stellen (lid 3) |
| Wat houdt het 'Samen beslissen' in? Wat is het doel en hoe gaat dit te werk? | • Samen beslissen beoogt de informatieongelijkheid tussen zorgverlener en patiënt op te heffen
• Zorgverlener en patiënt overleggen tijdig in een continue interactie, over de specifieke situatie, wensen en behoeften van de patiënt, waarbij de zorgverlener zich rekenschap geeft van diens bevattingsvermogen en de patiënt zich mondig opstelt, al dan niet met hulp:
• Tenzij zij dat niet willen (art. 7:449) of liever de zorgverlener laten beslissen
DUS:
- Patienten moeten worden ingelicht
- Geen sprake van een eenmalige actie van de zorgverlener om info te verschaffen; voortdurend proces
- Uitgangspunt = mondeling, TENZIJ |
| Waar gaat RTG Eindhoven, 28 juni 2017 en RTG Groningen over? | Leerstuk: tijdig overleg?
Feiten: Het formulier enige tijd voorafgaand aan de reeds ingeplande ingreep laten lezen en ondertekenen, terwijl klaagster onder invloed is van een tablet Bromazepam (een rustgevend en spierverslappend middel) is strijdig met de rechtspraak.
College: Het college is van oordeel dat het op dat moment sowieso te laat was om nog informed gekregen. Onder dergelijke omstandigheden kon in redelijkheid niet van klaagster verlangd worden dat zij op een weloverwogen wijze al dan niet zou instemmen met het verrichten van een bepaalde, nog niet eerder besproken, ingreep. De setting van een operatiekamer waar meerdere hulpverleners aanwezig zijn en een patiënt die al op de operatietafel ligt, is daarvoor op zijn zachtst gezegd niet ideaal te noemen. |
| Waar gaat RTG Eindhoven (15 maart 2017) over? | Leerstuk: Heeft de patiënt de informatie begrepen?
Feiten: Klaagster met verzakte baarmoeder is Nederlandse taal niet machtig. Informele tolken aanwezig bij gesprekken gynaecoloog (moeder, echtgenoot).
College: Bij een taalbarrière > extra oplettendheid van de zorgverlener zowel bij de vragen aan de patiënt, diens antwoorden alsmede bij het verstrekken van informatie. Daarnaast dient de zorgverlener te verifiëren of de patiënt inhoud en streking van de informatie heeft begrepen. Die extra oplettendheid geldt ook indien een aanwezige informele tolk vertaalt. |
| Wat houdt de geen informatie verstrekken in (art. 7:448 lid 4 jo. 7:449 BW) | Tijdelijk onthouden van informatie is mogelijk ter voorkoming van kennelijk ernstig nadeel voor patiënt (therapeutische exceptie); wel second opinion vereist.
Recht van patiënt om niet te weten, tenzij (dus uitzondering)
Vormvrij en niet heel letterlijk |
| Wat houdt de Toestemmingsvereiste (art. 7:450) in? Hoe is dit vastgelegd en is er een uitzondering op? | • In beginsel vormvrij, tenzij patiënt schriftelijk wil vastleggen (art. 7:451)
• Uitzondering mogelijk: noodsituatie, of ontbreken tijd voor toestemming van vertegenwoordiger van wilsonbekwame patiënt (art. 7:466 BW) |
| Waar gaat RTG Groningen (2 november 2020) over? | Leerstuk: Heeft de patiënt toestemming gegeven?
• Nare bevalling dus uitgebreid bevallingsplan lO
• Duidelijk communiceren met mw. Over het hoe en waarom van je handelen, mw. Wil toestemming kunnen geven over de uitvoering van bepaalde verrichtingen
• Probleembevalling in ziekenhuis met o.m.m niet-vorderende ontsluiting, onzekere ligging kind.
• Toestemming CTG.
• Eisen liggen hoog als het gaat om informeren. Het tuchtcollege is hier best streng om. Het is wel voldoende als er een folder wordt meegegeven.
Klaagster verwijt beklaagde dat zij het recht op zelfbeschikking en lichamelijke integriteit van klaagster heeft geschonden, meer specifiek verwijt klaagster beklaagde:- Dat zij niet tegemoet is gekomen aan de wensen van klaagster zoals neergelegd in hetgeboorteplan: goede communicatie omtrent het hoe en waarom van handelingen en verrichtingen, waardoor informed consent met betrekking tot de verrichte handelen ontbreekt (…)- Waaronder het zonder toestemming plaatsen inwendig CTG, toedienen en ophogen syntocinon (middel dat weeën opwekt).
Verweerster: ‘Klaagster heeft op geen enkel moment een specifieke handeling geweigerd,maar steeds de indruk gewekt dat zij het eens was met de handelingen die beklaagde voorstelde. Dat deed zij door ofwel verbaal in te stemmen ofwel door haar medewerking te verlenen.’ |
| Wat vertelt de WGBO over minderjarigen? | • Vanaf 16 jaar is minderjarige bekwaam (Art. 7:447)
• Tot 12 jaar heeft minderjarige patient geen rechtens relevante wil (zie art. 7:465 lid 1)
• Tussen 12 en 16 jaar toestemming van kind en van zijn ouders of voogden; toestemming kind volstaat indien kennelijk nodig om ernstig nadeel voor kind te voorkomen of kind blijft verrichting weloverwogen wensen (art. 7:450 lid 2)
• Toestemming van kind en een ouder in tuchtrecht toegestaan bij reguliere/geïndiceerde ingreep |
| In welke 3 verhoudingen verschilt de meningen bij minderjarigen? | Tussen zorgverlener en de ouders
- Toestemming kan worden vervangen door kinderbeschermingsmaatregel (art. 1:265, 1:250)
- Beroep op goed hulpverlenerschap (art. 7:465 lid 4)
Tussen de vertegenwoordiger en de patiënt
- Voorkeur kind prevaleert
- Toestemming niet nodig bij voorkomen ernstig nadeel / wanneer patiënt (kind) weloverwegen blijft wensen
Tussen vertegenwoordigers (ouders)
- In beginsel toestemming beide ouders vereist (art. 7:465 lid 1 BW)
- Indien nadelige gevolgen dreigen, volstaat toestemming van 1 ouder |
| Wanneer ben je wilsbekwaam (7:450 lid 2 BW)? Wat houdt dit begrip in? | WGBO definitie: in staat tot redelijke waardering van zijn belangen ter zake.
Arts vormt zelf het oordeel of iemand wilsbekwaam is.
KNMG definitie: iemand is als die:
- Informatie niet kan begrijpen en afwegen
- Niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn
- En/of geen besluit kan nemen |
| Wat houdt de wilsonbekwaamheid in de WGBO in (art. 7:465, 7:466 BW) | •Hulpverlener komt verplichtingen uit de WGBO na jegens wettelijk vertegenwoordigers van de patiënt (art. 7:465)
•Dwangbehandeling alleen mogelijk bij toestemming vertegenwoordiger en ter voorkoming ernstig nadeel (art. 7:465 lid 6)
•Toestemming verondersteld indien 1. Spoedeisen of 2. Niet ingrijpend van aard (art. 7:466)
•Bescherming patiënt (art. 7:465 lid 2 en 3)
•komt na jegens vertegenwoordiger, tenzij die nakoming niet verenigbaar is met zorg van een goed hulpverlener
•betrekt de patiënt zo veel mogelijk bij de uitvoering van taak |
| Wat houdt het medisch dossier (7:454 BW) in? | • Gegevens die relevant zijn voor goede hulpverlening
• Bewaartermijn 20 jaar tenzij... (art. 7:454 lid 3 BW)
• Vernietiging binnen 3 maanden na verzoek patiënt tenzij... (art. 7:455)
• Patiënt heeft recht op inzage en afschrift (art. 7:456) behoudens privacygevoelige informatie van derden en werkaantekeningen
• Therapeutische exceptie geldt hier niet! = informatie achterlaten die de patient ernstig kan schaden.
Werkaantekingen: arts mag aantekeningen zetten die een patiënt niet hoef te lezen Eigen aantekeningen voor jezelf als arts over jouw bedenkingen. |
| Wat houdt het medisch beroepsgeheim? Waarom hebben wij het medisch beroepsgeheim? | Beroepsgeheim in art. 88 BIG
• Geen info of inzage naar anderen dan de client behoudens diens toestemming of wettelijk voorschrift
• Toestemmingseis geldt niet voor behandelteam
• Geldt ook niet voor de vertegenwoordiger die al eerder om toestemming is gevraagd tenzij de hulpverlener op grond van de zorg van een goed hulpverlener besluit om de vertegenwoordiger toch niet te informeren
Individueel belang van patiënt. Info niet zonder zijn toestemming naar anderen of voor andere doeleinden
- Algemeen belang: eenieder moet zich in vertrouwen tot een arts kunnen wenden
- Belang hulpverlener: als de patiënt de arts vertrouwt, zal hij eerder geneigd zijn de arts volledig te informeren.
Ook geen informatie naar je familie of andere beroepsverleners.
Je hoeft niet bang te zijn dat je informatie bij andere mensen terecht komt. |
| In welke situaties moeten derden geïnformeerd worden zonder toestemming van de patient (7:457 BW) | Wettelijk voorschrift
- Bijv. de verplichting melding te maken van een infectieziekte aan de GGD
Conflict van plichten
- Bijv. kennis over patient die moord wil plegen
Zwaarwegende belangen
- Bijv. afstammingsinformatie of informatie over erfelijke aandoeningen
Tuchtprocedure/strafprocedure
- Recht op een eerlijk proces
- Veronderstelde toestemming |
| Wat wordt verstaan onder het inzagerecht voor nabestaanden (7:458a en b BW)? | -Toestemming (geen veronderstelde toestemming)
- Incident in de zin van art. 10 lid 3 Wkkgz
- Zwaarwegend belang, waarbij inzage nodig is om dit belang te behartigen
- Gegevens worden alleen verstrekt voor zover betrekking hebbende op de grond waarvoor inzage wordt verleend
- Weigert de zorgaanbieder bij vermoeden van fout de gegevens te verstrekken, dan beoordeelt een onafhankelijke arts of verstrekken noodzakelijk is. |
