Anomie- en strain theorieën gaan er van uit dat gedrag (mede) afhankelijk is spanningen die de cultuur en de (economische) organisatie van de samenleving veroorzaken. voorbeelden zijn o.a...

- de sociale anomie theorie (durkheim) - de anomie theorie (merton) - de algemene strain theorie (agnew) - de theorie van de reactie van lagere klasse/ theorie van de delinquente subcultuur (cohen) - de subcultuur theorie/ differential opportunity theory (cloward en ohlin)