Gezondheidsrecht
🇳🇱
In Dutch
In Dutch
Practice Known Questions
Stay up to date with your due questions
Complete 5 questions to enable practice
Exams
Exam: Test your skills
Test your skills in exam mode
Learn New Questions
Manual Mode [BETA]
Select your own question and answer types
Specific modes
Learn with flashcards
Listening & SpellingSpelling: Type what you hear
multiple choiceMultiple choice mode
SpeakingAnswer with voice
Speaking & ListeningPractice pronunciation
TypingTyping only mode
Gezondheidsrecht - Leaderboard
Gezondheidsrecht - Details
Levels:
Questions:
248 questions
| 🇳🇱 | 🇳🇱 |
| Wat houdt het gezondheidsrecht in? Wat is het doel? | Het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de zorg voor de gezondheid en de toepassing van overig burgerlijk, bestuurs- en strafrecht in dat verband. • Rechten van patiënten (cure) en cliënten (cure): Onderscheid tussen preventie, voorkomen dat iemand ziek wordt, en het verzorgen van patiënten. Doel: de rechten van mensen in de gezondheidszorg beschermen en evenwichtige verhoudingen te scheppen. |
| Wat zijn de 3 belangrijkste rechtsbeginselen van het gezondheidsrecht? | 1. Zelfbeschikkingsrecht: : iemand mij ongezonde keuzes voor zichzelf maken, omdat he efficiënt is. Het recht van de mens om het leven naar eigen inzicht te leven, ook al kan dat afwijken van gangbare normen en waarderen. Dit is niet absoluut; een beperking van het zelfbeschikkingsrecht ka het zelfbeschikkingsrecht van anderen zijn, dan het niet tot schade bij anderen mag leiden. Dat kan een person zijn, of de collectiviteit. 2. Bescherming: het beschermen van mensen, het beschermen van mensen tegen zichzelf (psychiatrische patiënten opnemen). Zelfbeschikking en bescherming kunnen met elkaar conflicteren, bijv. Waar het gedwongen opnemen van psychiatrisch patiënten betreft. 3. Gelijkheid: discriminatie tegengaan van mensen. Voorkomen van benadeling bij de toegang tot de gezondheidszorg en de verdeling van schaarse voorzieningen. |
| Wat houdt de WGBO in? | WGBO = Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst Onderdeel van het BW als bijzondere overeenkomst Specifieke vorm van opdracht: je geeft als patiënt een opdracht aan de dokter? Hier is sprake van dwingend recht (art. 7:468 BW) |
| Wat voor soort contract is de verhouding tussen patiënt – dokter in Nederland? | Privaatrechtelijk contract, in het Engelse recht is dit juist anders. |
| Wat is het doel van de WGBO? | Doel: in evenwicht brengen van verhouding tussen hulpverlener en patiënt door versterken en verduidelijken van de positie van de patiënt. - Rechten en plichten Belangrijkste is: zorg ontvangen van een goede hulpverlener - Naast de algemene patiëntenrechten is er aandacht voor kwaliteit van de hulpverlenging (zorg van een goed hulpverlener, art. 7:453). |
| Wat houdt de geneeskundige behandelingsovereenkomst (art. 7:446 lid 1 BW) in? Wat houdt een 'patiënt' in? | GHBO = geneeskundige behandelingsovereenkomst Het gaat hier om een overeenkomst in opdracht Het gaat hier om een hulpverlener, een natuurlijk persoon of rechtspersoon, in de uitoefening van een geneeskundig beroep of bedrijf, tegenover een ander, de opdrachtgever, verbindt tot het verrichten van geneeskundige behandelingen, rechtstreeks betrekking hebbende op de persoon van de opdrachtgever of van een bepaalde derde. DUS: - De hulpverlener; - Uitoefening van een geneeskundig beroep of bedrijf; - overeenkomst in opdracht; - Verrichten van handelingen op het gebied van geneeskunst; Patient: degene op wiens persoon de handelingen rechtstreeks betrekking hebben wordt verder aangeduid als de patiënt. |
| Wat houdt het begrip 'hulpverlener' in? | 1. Natuurlijk persoon of rechtspersoon = een instelling of ziekenhuis 2. Naar buiten laten zien dat je een beroepsoefenaar bent en een betaling voor vraagt. 3. Geneeskundig beroep of bedrijf Bij een instelling of ziekenhuis wordt je geacht een overeenkomst te sluiten -> JE SLUIT DE OVEREENKOMST (GHBO) MET HET ZIEKENHUIS, NIET MET DE ARTS! - Afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Regelmatig verrichten van geneeskundige handelingen, het naar buiten toe presenteren als beroepsoefenaar en het verkrijgen van betaling kunnen aanwijzing zijn. |
| Wat wordt verstaan onder 'handelingen op het gebied van de geneeskunst' (art. 7:466 lid 2a jo. 1 Wet BIG)? Noem voorbeelden wanneer hier geen sprake is van een handeling in de geneeskunst. | Alle verrichtingen – het onderzoeken en het geven van raad daaronder begrepen – rechtstreeks betrekking hebbende op een persoon en ertoe strekkende deze van een ziekte te genezen, hem voor het ontstaan van een ziekte te behoeden of diens gezondheidstoestand te beoordelen, dan wel deze verloskundige bijstand te verlenen. Voorbeeld van GEEN handeling: massage door de fysio Tandartsassistenten en verpleegkundige vallen ook onder de handelingen. Keuringen vallen niet onder de handelingen (art. 7:446 lid 4), maar kijk in art. 7:464 BW. • Keuringen zijn gescheiden |
| Wat houdt art. 7:466 lid 2b en lid 3 BW in? Noem voorbeelden waarin hier wel en niet sprake is van een handeling onder lid 2b en lid 3. | Andere bedoelde handelingen die niet onder lid 2a vallen. Voorbeelden: Aanpalende handelingen = verzorging en verpleging Niet-medische vormen van zorg: zorg aan verstandelijke beperking KEURINGEN VALLEN HIER NIET ONDER (Lid 4), maar in art. 7:464 BW |
| Wat houdt de Professionele standaard en de zorg van een goed hulpverlener (art. 7:453) in? Welk arrest hoort hier bij? | HR Speeckaert / Gradener: De zorgvuldigheid die van een REDELIJK BEKWAAM en REDELIJK HANDELND specialist mag worden verwacht. Het handelen of nalaten in strijd met de zorg die beroepsbeoefenaar in die hoedanigheid behoort te betrachten (art. 47 Wet BIG) |
| Waaruit is de professionele standaard af te leiden? | Het geheel van medische normen dat beschrijft wat goed handelen is, af te leiden uit: - wettelijke voorschriften en jurisprudentie - beroepscodes, technische + gedragsregels - standaarden, protocollen, inspectierichtlijnen Gedeelde waarden en normen binnen een beroepsgroep |
| Wat voor plichten heeft de patiënt (art. 7:452 BW)? Wat is het gevolg wanneer een patiënt zijn/haar plichten niet nakomt? | Patiënt heeft een informatieplicht en een medewerkingsplicht (naar beste weten) = gesubjectiveerd -> arts kan niet aansprakelijk worden gesteld voor informatie waarvan hij niet op de hoogte was. Niet-nakomen leidt eventueel tot opzegging van de behandelingsovereenkomst of tot het niet honoreren van een later ingediende (tuchtrechtelijke) klacht. |
| Wanneer is sprake van een opzegging van de geneeskundige behandelingsovereenkomst (art. 7:460)? Noem een voorbeeld. Wat stelt de KNGM Richtlijn van januari 2021 over wanneer je mag opzeggen? | Alleen mogelijk bij 'gewichtige redenen' Vb: niet meewerken aan behandeling (art. 7:452 BW) KNGM Richtlijn (januari 2021) stelt het volgende: • Waarschuw de patiënt herhaaldelijk en onderzoek of herstel van de relatie mogelijk is. • Informeer de patiënt tijdig mondeling over uw besluit om de behandelingsovereenkomst te beëindigen. Dit besluit moet u schriftelijk bevestigen. |
| Waar gaat RTG Amsterdam (ECLI:NL:TGZRAMS:2021:99) over? Hoe oordeelt het college in de tuchtzaak? | Feiten: Klaagster is bij D behandeld door een behandelteam, waarbij gz-psycholoog als regiebehandelaar betrokken was. Klacht betreft niet-zorgvuldig opzeggen, geen sprake van vervolgzorg. Na niet naleving behandelafspraken, niet willen maken van veiligheidsafspraken, niet kunnen waarborgen veiligheid van het behandelteam en derden en bespreken met klaagster dat het niet verbeteren van gedrag zou leiden tot stopzetten behandeling is behandelingsovk. opgezegd. Bij de beeindigen behandelingsovereenkomst uit klaagster dreigement jegens beklaagde. • Een dag na het einde van de ovk heeft klaagster gz-psycholoog ernstig bedreigd. College oordeelt: geen tuchtrechtelijk verwijt t.a.v. van het opzeggen, ook niet ten aanzien van wijze van opzeggen. R.o. 3.4 |
| Is er sprake van contractdwang bij het niet-aangaan van de geneeskundige behandelingsovereenkomst? | Ja, vrijheid moet beperkt zijn tot het aangaan van het contract. Er zit een beperking op de vrijheid of men wel of niet een contract wilt aangaan met de patiënt. |
| Welke drie punten stelt de KNGM Richtlijn (januari 2021) met betrekking tot het niet-aangaan van de geneeskundige behandelingsovereenkomst? | • De aard of omvang van de hulpvraag gaat de expertise van de huisarts te boven; • Door eerdere ervaringen met de patiënt ontbreekt bij voorbaat een vertrouwensbasis voor de behandelingsovereenkomst; • De arts heeft een aanzienlijk belang om de behandelingsovereenkomst niet aan te gaan: te veel patiënten. |
| Wanneer de zorgverlener de behandeling weigert, welke 3 omstandigheden moet de zorgverlener in acht nemen? | 1. Bespreek het besluit met de patient 2. Zorgvuldigheidsvereiste: noodzakelijk hulp verlenen tot dat de patiënt een nieuwe behandelaar heeft 3. Verstrek de gegevens van de patiënt aan de nieuwe behandelaar |
| Wat houdt RTG Amsterdam, 6 december 2022, ECL:NL:TGZRAMS:2022:180 in? | Belang van derden speelt hier evident een rol. Je kan niet zomaar iemand toegang weigeren, maar andere belangen, zoals derden kunnen een rol spelen. Klager is op 14 maart 2021 naar de SEH van het G gegaan, nadat hij tijdens een demonstratie in F op onder meer zijn hoofd was geslagen. Klager had een verband om zijn hoofd. Bij de ingang van de SEH hebben medewerkers van de beveiliging van het ziekenhuis aan klager gevraagd om een mondkapje op te zetten. Klager wilde dit niet doen. Twee verpleegkundigen van de SEH zijn met klager in gesprek gegaan om toelichting te geven op het beleid van het G over het dragen van mondkapjes, maar klager wilde nog steeds geen mondkapje opzetten.Vervolgens is beklaagde, SEH-arts, naar de ingang van de SEH gegaan. Zij heeft daar gesproken met klager. Klager heeft gezegd dat hij om medische redenen uitgezonderd was van de plicht om een mondkapje te dragen, dat hij geen bewijs had van de medische uitzondering, maar dat hij ook geen mondkapje wìlde dragen.Beklaagde heeft vervolgens telefonisch contact opgenomen met het waarnemend hoofd van de SEH, E. Na verificatie van het geldende beleid wat betreft het dragen van mondkapjes in het ziekenhuis en het bespreken van de waarnemingen en beoordeling van beklaagde, hebben zij gezamenlijk besloten klager niet toe te laten tot het G.Klager verwijt beklaagde dat zij:a. haar zorgplicht en medische eed heeft geschonden door omwille van onvoldoende zwaarwegende redenen hem de toegang tot medische en specialistische zorg te ontzeggen;b. geweigerd heeft acute zorg te verlenen waardoor mogelijk de klachten onnodig zijn verergerd;c. klager en andere verkeersdeelnemers in gevaar heeft gebracht door klager onbehandeld en niet-onderzocht te laten deelnemen aan het verkeer. Tijdens corona demonstratie op hoofd geslagen Naar ziekenhuis om hoofdwond te behandelenWilde ziekenhuis in maar wilde geen mondkapje op, weigerdeSEH-arts (beklaagde) naar ingang SEH en gevraagd om toch als behandeling wilde mondkapjete dragenKlager: vanwege medische redenen geen mondkapje, maar geen bewijs en wilde ook geen mondkapje dragenBeklaagde afdeling gebeld wat beleid was: bevestigd dat mondkapje echt moest geen toegang ziekenhuisKlager tuchtklacht: SEH-arts zorgplicht en medische eed heeft geschonden door zorg te ontzeggen en acute zorg te verlenen College: ten tijde handelen was mondkapjesplicht, niet aan tuchtcollege om werking mondkapjes te beoordelen + beklaagde heeft geconcludeerd dat o.b.v indruk persoon geen sprake van noodtoestand, had aanzienlijk belang: om andere patiënten en bezoekers tegen besmetting corona virus te beschermen weigeren moch |
| Wat houdt de informatieplicht van de hulpverlener in (art. 7:448 lid 2 BW)? | Patient die informatie geven die hij redelijkerwijs behoeft t.a.v.: • Aard en doel • Gevolgen en risico’s van voorgestelde behandeling en van niet behandeling • Alternatieven die in aanmerking komen • Huidige situatie en vooruitzichten en • De termijn waarop de behandeling wordt uitgevoerd |
| Hoe moet de zorgverlener voldoen aan zijn informatieplicht (art. 7:448 BW). Hoe zit dit in elkaar bij een kind tot 12 jaar? | 1. Op duidelijke wijze, hij moet er tijdig over informeren 2. Kind tot 12 ook de informatieplicht geven -> als zodanig als past bij diens bevattingsvermogen 3. Zorgverlener stelt zich op de hoogte van de situatie en behoeften van patiënt en nodigt de patiënt uit om vragen te stellen (lid 3) |
| Wat houdt het 'Samen beslissen' in? Wat is het doel en hoe gaat dit te werk? | • Samen beslissen beoogt de informatieongelijkheid tussen zorgverlener en patiënt op te heffen • Zorgverlener en patiënt overleggen tijdig in een continue interactie, over de specifieke situatie, wensen en behoeften van de patiënt, waarbij de zorgverlener zich rekenschap geeft van diens bevattingsvermogen en de patiënt zich mondig opstelt, al dan niet met hulp: • Tenzij zij dat niet willen (art. 7:449) of liever de zorgverlener laten beslissen DUS: - Patienten moeten worden ingelicht - Geen sprake van een eenmalige actie van de zorgverlener om info te verschaffen; voortdurend proces - Uitgangspunt = mondeling, TENZIJ |
| Waar gaat RTG Eindhoven, 28 juni 2017 en RTG Groningen over? | Leerstuk: tijdig overleg? Feiten: Het formulier enige tijd voorafgaand aan de reeds ingeplande ingreep laten lezen en ondertekenen, terwijl klaagster onder invloed is van een tablet Bromazepam (een rustgevend en spierverslappend middel) is strijdig met de rechtspraak. College: Het college is van oordeel dat het op dat moment sowieso te laat was om nog informed gekregen. Onder dergelijke omstandigheden kon in redelijkheid niet van klaagster verlangd worden dat zij op een weloverwogen wijze al dan niet zou instemmen met het verrichten van een bepaalde, nog niet eerder besproken, ingreep. De setting van een operatiekamer waar meerdere hulpverleners aanwezig zijn en een patiënt die al op de operatietafel ligt, is daarvoor op zijn zachtst gezegd niet ideaal te noemen. |
| Waar gaat RTG Eindhoven (15 maart 2017) over? | Leerstuk: Heeft de patiënt de informatie begrepen? Feiten: Klaagster met verzakte baarmoeder is Nederlandse taal niet machtig. Informele tolken aanwezig bij gesprekken gynaecoloog (moeder, echtgenoot). College: Bij een taalbarrière > extra oplettendheid van de zorgverlener zowel bij de vragen aan de patiënt, diens antwoorden alsmede bij het verstrekken van informatie. Daarnaast dient de zorgverlener te verifiëren of de patiënt inhoud en streking van de informatie heeft begrepen. Die extra oplettendheid geldt ook indien een aanwezige informele tolk vertaalt. |
| Wat houdt de geen informatie verstrekken in (art. 7:448 lid 4 jo. 7:449 BW) | Tijdelijk onthouden van informatie is mogelijk ter voorkoming van kennelijk ernstig nadeel voor patiënt (therapeutische exceptie); wel second opinion vereist. Recht van patiënt om niet te weten, tenzij (dus uitzondering) Vormvrij en niet heel letterlijk |
| Wat houdt de Toestemmingsvereiste (art. 7:450) in? Hoe is dit vastgelegd en is er een uitzondering op? | • In beginsel vormvrij, tenzij patiënt schriftelijk wil vastleggen (art. 7:451) • Uitzondering mogelijk: noodsituatie, of ontbreken tijd voor toestemming van vertegenwoordiger van wilsonbekwame patiënt (art. 7:466 BW) |
| Waar gaat RTG Groningen (2 november 2020) over? | Leerstuk: Heeft de patiënt toestemming gegeven? • Nare bevalling dus uitgebreid bevallingsplan lO • Duidelijk communiceren met mw. Over het hoe en waarom van je handelen, mw. Wil toestemming kunnen geven over de uitvoering van bepaalde verrichtingen • Probleembevalling in ziekenhuis met o.m.m niet-vorderende ontsluiting, onzekere ligging kind. • Toestemming CTG. • Eisen liggen hoog als het gaat om informeren. Het tuchtcollege is hier best streng om. Het is wel voldoende als er een folder wordt meegegeven. Klaagster verwijt beklaagde dat zij het recht op zelfbeschikking en lichamelijke integriteit van klaagster heeft geschonden, meer specifiek verwijt klaagster beklaagde:- Dat zij niet tegemoet is gekomen aan de wensen van klaagster zoals neergelegd in hetgeboorteplan: goede communicatie omtrent het hoe en waarom van handelingen en verrichtingen, waardoor informed consent met betrekking tot de verrichte handelen ontbreekt (…)- Waaronder het zonder toestemming plaatsen inwendig CTG, toedienen en ophogen syntocinon (middel dat weeën opwekt). Verweerster: ‘Klaagster heeft op geen enkel moment een specifieke handeling geweigerd,maar steeds de indruk gewekt dat zij het eens was met de handelingen die beklaagde voorstelde. Dat deed zij door ofwel verbaal in te stemmen ofwel door haar medewerking te verlenen.’ |
| Wat vertelt de WGBO over minderjarigen? | • Vanaf 16 jaar is minderjarige bekwaam (Art. 7:447) • Tot 12 jaar heeft minderjarige patient geen rechtens relevante wil (zie art. 7:465 lid 1) • Tussen 12 en 16 jaar toestemming van kind en van zijn ouders of voogden; toestemming kind volstaat indien kennelijk nodig om ernstig nadeel voor kind te voorkomen of kind blijft verrichting weloverwogen wensen (art. 7:450 lid 2) • Toestemming van kind en een ouder in tuchtrecht toegestaan bij reguliere/geïndiceerde ingreep |
| In welke 3 verhoudingen verschilt de meningen bij minderjarigen? | Tussen zorgverlener en de ouders - Toestemming kan worden vervangen door kinderbeschermingsmaatregel (art. 1:265, 1:250) - Beroep op goed hulpverlenerschap (art. 7:465 lid 4) Tussen de vertegenwoordiger en de patiënt - Voorkeur kind prevaleert - Toestemming niet nodig bij voorkomen ernstig nadeel / wanneer patiënt (kind) weloverwegen blijft wensen Tussen vertegenwoordigers (ouders) - In beginsel toestemming beide ouders vereist (art. 7:465 lid 1 BW) - Indien nadelige gevolgen dreigen, volstaat toestemming van 1 ouder |
| Wanneer ben je wilsbekwaam (7:450 lid 2 BW)? Wat houdt dit begrip in? | WGBO definitie: in staat tot redelijke waardering van zijn belangen ter zake. Arts vormt zelf het oordeel of iemand wilsbekwaam is. KNMG definitie: iemand is als die: - Informatie niet kan begrijpen en afwegen - Niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn - En/of geen besluit kan nemen |
| Wat houdt de wilsonbekwaamheid in de WGBO in (art. 7:465, 7:466 BW) | •Hulpverlener komt verplichtingen uit de WGBO na jegens wettelijk vertegenwoordigers van de patiënt (art. 7:465) •Dwangbehandeling alleen mogelijk bij toestemming vertegenwoordiger en ter voorkoming ernstig nadeel (art. 7:465 lid 6) •Toestemming verondersteld indien 1. Spoedeisen of 2. Niet ingrijpend van aard (art. 7:466) •Bescherming patiënt (art. 7:465 lid 2 en 3) •komt na jegens vertegenwoordiger, tenzij die nakoming niet verenigbaar is met zorg van een goed hulpverlener •betrekt de patiënt zo veel mogelijk bij de uitvoering van taak |
| Wat houdt het medisch dossier (7:454 BW) in? | • Gegevens die relevant zijn voor goede hulpverlening • Bewaartermijn 20 jaar tenzij... (art. 7:454 lid 3 BW) • Vernietiging binnen 3 maanden na verzoek patiënt tenzij... (art. 7:455) • Patiënt heeft recht op inzage en afschrift (art. 7:456) behoudens privacygevoelige informatie van derden en werkaantekeningen • Therapeutische exceptie geldt hier niet! = informatie achterlaten die de patient ernstig kan schaden. Werkaantekingen: arts mag aantekeningen zetten die een patiënt niet hoef te lezen Eigen aantekeningen voor jezelf als arts over jouw bedenkingen. |
| Wat houdt het medisch beroepsgeheim? Waarom hebben wij het medisch beroepsgeheim? | Beroepsgeheim in art. 88 BIG • Geen info of inzage naar anderen dan de client behoudens diens toestemming of wettelijk voorschrift • Toestemmingseis geldt niet voor behandelteam • Geldt ook niet voor de vertegenwoordiger die al eerder om toestemming is gevraagd tenzij de hulpverlener op grond van de zorg van een goed hulpverlener besluit om de vertegenwoordiger toch niet te informeren Individueel belang van patiënt. Info niet zonder zijn toestemming naar anderen of voor andere doeleinden - Algemeen belang: eenieder moet zich in vertrouwen tot een arts kunnen wenden - Belang hulpverlener: als de patiënt de arts vertrouwt, zal hij eerder geneigd zijn de arts volledig te informeren. Ook geen informatie naar je familie of andere beroepsverleners. Je hoeft niet bang te zijn dat je informatie bij andere mensen terecht komt. |
| In welke situaties moeten derden geïnformeerd worden zonder toestemming van de patient (7:457 BW) | Wettelijk voorschrift - Bijv. de verplichting melding te maken van een infectieziekte aan de GGD Conflict van plichten - Bijv. kennis over patient die moord wil plegen Zwaarwegende belangen - Bijv. afstammingsinformatie of informatie over erfelijke aandoeningen Tuchtprocedure/strafprocedure - Recht op een eerlijk proces - Veronderstelde toestemming |
| Wat wordt verstaan onder het inzagerecht voor nabestaanden (7:458a en b BW)? | -Toestemming (geen veronderstelde toestemming) - Incident in de zin van art. 10 lid 3 Wkkgz - Zwaarwegend belang, waarbij inzage nodig is om dit belang te behartigen - Gegevens worden alleen verstrekt voor zover betrekking hebbende op de grond waarvoor inzage wordt verleend - Weigert de zorgaanbieder bij vermoeden van fout de gegevens te verstrekken, dan beoordeelt een onafhankelijke arts of verstrekken noodzakelijk is. |
| Welke handeling kan verricht worden met de WZD en Wvvgz? | Mogelijkheid op inbreuking op integriteit op lichaam. |
| Wat houdt het VN-Gehandicaptenverdrag in? | - Ratificatie door Nederland; 14 juli 2016 - Non-discriminatie en autonomie van de person met de handicap staan centraal - Art. 12 (gelijkheid voor de wet) bepaalt o.a. dat de rechten, wil en voorkeuren van de persoon max. gerespecteerd moeten worden - Het VN-Comité bij dit verdrag heeft t.a.v, - de interpretatie van – art. 12 een General Comment opgesteld dat discussie oproept |
| Wat wordt er in beginsel gezegd over dwangopname? | Guidelines on art. 14 CRPD In beginsel niet toegestaan: Gedwongen opnemen wegens een geestelijke stoornis is in strijd met art. 14 CRPD (par. 6) Par 11: mensen moeten uit vrije wil toestemming geven om opgenomen te worden, een vertegenwoordiger mag deze wilsuiting niet geven voor opname. |
| Wat zegt het EVRM over dwangopname? | - Gedwongen opneming van personen die ‘geestziek’ zijn is alleen toegestaan als er een wettelijke basis voor is en er een rechter over oordeelt (art. 5 over recht op vrijheid) - Gedwongen opneming en dwangbehandeling toegestaan als ultimum remedium en mits voorzien van waarborgen bijv. advocaat en bij de opneming de geneeskundige verklaringen van een onafhankelijk medical expert. - Discrepantie tussen CRPD en EVRM -> botsen een beetje met elkaar. |
| Wat is het uitgangspunt in de WGBO bij dwang? | Uitgangspunt is informed consent en vrijwilligheid; dwang o.g.v. art. 7:465 BW. |
| Wat zegt de WZD over dwangopname? | Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz) per jan. 2020 vervangen door: WZD gericht op personen met dementie of een verstandelijke handicap, pg en vg (care) en Wvggz voor psychiatrische patiënten (cure) |
| Welke twee mensenrechten zijn in het geding bij dwang in zorg? Wat maken de WGBO. WZD en Wvggz mogelijk in het kader van de twee mensenrechten? | - Bij dwang in de zorg gaat het vooral om; - Recht op integriteit van het lichaam (art. 12) - Recht op vrijheid - WGBO maakt aantasting mogelijk van recht op integriteit v.h. lichaam; niet recht op vrijheid - WZD en Wvggz maken aantasing mogelijk van beide rechten en regelen dwangbehandeling en dwang/onvrijwillige opname. |
| Wat zijn de criteria (3 routes) voor dwang? | - WGBO: wilsonbekwaamheid v.d. persoon, ter voorkoming van ernstig nadeel voor hemzelf (het moet wel proportioneel zijn) en met toestemming v.d. vertegenwoordiger • Nadeel moet wel ernstig zijn, geen klein nadeel - Wvggz (psychiatrie): psychische stoornis en ernstig nadeel voor client zelf of veranderen - WZD (pg en vg): ‘indicatie pg of vg’ en ernstig nadeel voor client zelf of anderen |
| Wat zijn de overeenkomsten tussen de WZD en Wvggz? | - Belangrijke omschrijvingen in beide wetten gelijk of bijna gelijk aan elkaar - ‘Ernstig nadeel’ in beide wetten hetzelfde - Onvrijwillige WZD zorg bestaat uit 9 vormen van zorg; verplichte ggz bestaat uit 10 vormen waarvan er 9 dezelfde zijn als in WZD |
| Wat houdt het ernstig nadeel in? Waar kan je dit vinden? | Art. 1 lid 2 WZD = 1.1 lid 2 Wvggz Ernstig nadeel = het bestaan van of het aanzienlijk risico op o.a.: -levensgevaar -vormen van ernstig letsel of ernstige schade -ernstige verwaarlozing -maatschappelijke teloorgang, -ernstig verstoorde ontwikkeling -agressie -gevaar voor algemene veiligheid |
| Wat houdt de onvrijwillige zorg in (art. 2 lid 1 WZD)? | Voorbeeld: dwangmedicatie “Toedienen van vocht, voeding en medicatie, alsmede doorvoeren van medische controles of andere medische handelingen en overige therapeutische maatregelen, ter behandeling van een psychogeriatrische aandoening, verstandelijke handicap, een daarmee gepaard gaande psychische stoornis of een combinatie hiervan, dan wel vanwege een aandoening, handicap of stoornis, ter behandeling van een somatische aandoening” |
| Wat zijn de overige 9 vormen van onvrijwillige zorg? Waar kan je dit terugvinden? | Ook art. 2 lid 1 WZD) > er zijn er 9 in WZD Onvrijwillige zorg is zorg waartegen cliënt of vertegenwoordiger zich verzet en bestaat uit: • beperking bewegingsvrijheid o.a. fixatie > bijv. de motor van een rolstoel eraf halen, je kan een riem in de stoel doen, in de ouderenzorg: • insluiten • toezicht (domotica) • controle van kleding, lichaam of verblijfsruimte op verboden middelen • beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten > • beperken bezoek |
| Wat zijn de 3 vormen van zorg aan aan wilsonbekwame cliënt? Waar kan je dit vinden? | Art. 2 lid 2 WZD • Bij beperking bewegingsvrijheid, insluiting of toediening medicatie die van invloed is op gedrag of bewegingsvrijheid en niet wordt toegediend volgens geldende professionele richtlijnen, moet deze vorm van zorg aan wilsonbekwame cliënten in een accommodatie altijd worden beschouwd als onvrijwillig, dus ook als er geen verzet is • Dat betekent stappenplan volgen, termijnen in acht nemen en deskundigen inschakelen |
| Kent de verplichte Ggz dezelfde vormen van zorg (art. 3:2 Wvggz)? | Verplichte Ggz kent dezelfde 9 vormen van zorg als omschreven in art. 2 lid 1 WZD, maar niet de bijzondere borging v. art. 2 lid 2 WZD De 10e vorm van verplichte Ggz is de gedwongen opname in een accommodatie > allemaal via de rechter. Wvggz: rechter beslist over alle 10 vormen van verplichte zorg (bij spoed burgemeester) WZD bij onvrijwillige zorg ⇒ stappenplan dwz borging door deskundigenonderling, en bij onvrijwillige opname beslist CIZ of rechter |
| Zijn de wetsvoorstellen Wvggz en WZD naar elkaar toegegroeid? | Ja, Na de laatste evaluatie van de Bopz was de idee de Bopz te vervangen door twee wetten; meer recent is er steun voor de idee om de Wvggz en de WZD in één wet op te nemen. Overeenkomsten ook o.a. Schadevergoeding 10:11 Wvggz = 56g WZD Geheimhouding 10:13 + 11:15 Wvggz = 56h WZD Pvp (patientvertrouwenspersoon) en Cvp (clientvertrouwenpersoon) 11:1 – 11:4 Wvggz = 57 – 59 WZD Inspectie 13:1 – 13:2 Wvggz = 60(a) WZD Handhaving 13:4 – 13:6 Wvggz = 61 – 63 WZD |
| Wie valt onder de WZD? | - Cliënten voor wie vanwege hun pg of vg een aanspraak bestaat op zorg (WLZ) of van wie een arts heeft verklaard dat zij o.g.v. hun pg of vg recht hebben op zorg (WMO) - Ook cliënten met een ziekte of aandoening die resulteert in dezelfde gedragsproblemen of regieverlies als bij pg / vg en die eveneens kan leiden tot ernstig nadeel, bijv. Huntington, Korsakov, NAH (niet-aangeboren hersenletsel) |
| Wat zijn de Voorwaarden onvrijwillige zorg? | Zorgplan is verplicht, in beginsel zonder onvrijwillige zorg, maar bij ernstig nadeel wel opnemen in zorgplan en ev. toepassen Alleen als deze zorg noodzakelijk en geschikt is om ernstig nadeel af te wenden en er geen minder ingrijpende mogelijkheden zijn (rechtmatigheidseisen: effectiviteit, subsidiariteit en proportionaliteit) Geen zorgaanbieder of geen indicatie? Geen WZD. Geen verzet? In beginsel WGBO en geen WZD. Ook al is voldaan aan de eisen van de wet, heeft dwang nog zin? Als het geen zin heeft, dan mag het niet. |
| Wat houdt het besluit zorg en dwang in? | Alle vormen van onvrijwillige zorg ook thuis, indien: Afgesproken is hoeveel zorgverleners aanwezig zijn Veiligheid voldoende is gewaarborgd Een professional bereikbaar is Verantwoordelijk voor ambulante onvrijwillige zorg is huisarts (?) of WZD arts/functionaris |
| Wat is het stappenplan van art. 10 e.v. WZD? | 1. Onvrijwillige zorg kan in zorgplan komen na overleg 2 deskundigen waaronder arts of met zijn instemming; max. duur drie maanden; bij continuering opnieuw overleg nu met een niet bij de zorg betrokken deskundige 2. Bij verzet tegen het opnemen in het zorgplan door cliënt of vertegenwoordiger of als niet binnen zes maanden de onvrijwillige zorg kan worden afgebouwd, is inschakeling van een externe deskundige vereist 3. Nieuwe termijn nu zes maanden; dan overleg |
| Wat zijn de 3 mogelijkheden voor onvrijwillige opneming in accommodatie (WZD) | Onvrijwillige opneming in accommodatie voor pg of vg o.g.v. beslissing CIZ indien cliënt geen bereidheid toont maar ook geen verzet (art. 21 – 23, beslissing CIZ max. 5 jaar geldig) Bij verzet verzoekt CIZ rechtbank om een machtiging (art. 24 e.v.; duur: 6 maanden, verlenging 2 – 5 jaar (art. 39 leden 4 - 6)) |
| Wat zegt de WZD over spoedopname en advocaten? | Inbewaringstelling door burgemeester ‘ibs’ bij spoed; ernstig nadeel is onmiddellijk dreigend en wordt vermoedelijk veroorzaakt door gedrag voortvloeiend uit pg of vg (art. 29; max. 3 dagen; verlenging door rechter max. 6 weken, art. 39, 4) Toevoeging advocaat bij ‘ibs’ en bij procedure reguliere machtiging (art. 31 lid 1 en 38 lid 3) |
| Wat houdt de voorwaardelijke machtiging in? | Voorwaardelijke machtiging jongvolwassenen met vg tussen 18 tot 23 jaar in aansluiting op Jeugdhulp / kinderbescherming; duur max 1 jaar Lijkt op art. 6.1.4 – 6.1.7 Jeugdwet en vroeger art. 14a Bopz en is bedoeld als ‘stok achter de deur’ Vereist is instemming 18+ of redelijkerwijs is aan te nemen dat hij zich aan de voorwaarden houdt Alsnog opname indien 18+ zich daar niet aan houdt of als sprake is van ernstig nadeel Na beslissing opname, beroep op rechter mogelijk |
| Wat houden de Positieve verwachtingen van de WZD in? | Betere bescherming vrijheidsbeperkingen en onvrijwillige zorg buiten gesloten instellingen Stappenplan waarborgt dat alles is geprobeerd om onvrijwillige zorg te stoppen Cliëntenvertrouwenspersoon (art. 57 e.v.): advies en bijstand aan cliënt en vertegenwoordiger mbt onvrijwillige zorg of opname en verblijf; ook melden bij inspectie wanneer zorgaanbieder structureel slecht functioneert Klachtrecht over onvrijwillige zorg met ev. hoger beroep bij rechter (art. 52 e.v.) |
| Wat zijn de kritische punten van de WZD? | Onduidelijk is wie verantwoordelijk is voor onvrijwillige zorg buiten de accommodatie In crisissituaties inschakeling psychiaters voor medische verklaring en soms zelfs (crisis)opname in psychiatrische instelling Verschil rechtsbescherming tussen WZD en Wvggz bij beslissingen over onvrijwillige zorg (stappenplan of rechter) Recente evaluatie met kritisch oordeel; zie ook artikel Legemaate en anderen in TvG |
| Wat houdt de wet verplicht GGZ in? | Reguliere psychiatrie: verplichte ggz is mogelijk indien gedrag voortvloeit uit psychische stoornis en leidt tot ernstig nadeel Besluit verplichte ggz; alle vormen van verplichte Ggz zorg maar niet gedwongen opname en beperking bezoek Verplichte Ggz zorg; dwangopname is 1 van de 10 vormen van verplichte ggz; WZD anders Borging niet als in WZD (stappenplan bij zorg en rechter bij opname), maar altijd rechter |
| Wanneer is sprake van de verplichte ggz? | Beslissing burgemeester: crisismaatregel (max. 3 dagen, art. 7:4); Beslissing rechter: voortzetting crisismaatregel (max. 3 weken, art. 7:9) of zorgmachtiging (afhankelijk van doel max. 6 maanden of na eerdere machtiging(en) 1 of 2 jaar, art. 6:5) Voorafgaand aan crisismaatregel (max. 18 uur) In noodsituaties bij cliënt met gedwongen kader waar deze toe te passen vorm van verplichte ggz niet is geregeld (max. 3 dagen) |
| Wat houdt de melding tot verzoek bij Rb (art.5); rol OvJ en Geneesheer-Directeur in? | Melding van een persoon die mogelijk in aanmerking komt voor verplichte Ggz bij college B & W die na kort onderzoek de OvJ vraagt om zorgmachtigingsverzoek voor te bereiden OvJ schakelt G-D in die deze persoon informeert over de voorbereiding van een bij de Rb in te dienen verzoek om een zorgmachtiging G-D zorgt voor aanwijzing zorgverantwoordelijke en voor een door een onafhankelijk psychiater opgestelde medische verklaring die samen met zorgplan en zorgkaart en naar OvJ worden gestuurd die bij de Rb verzoek indient |
| Wat zijn voorbeelden uit de Wvgz in het kader van: melding verzoek bij Rb en rol OvJ? | Melding bij GGD; man veroorzaakt overlast, praat in zichzelf en is onverwacht agressief Gemeente checkt of de man intern bekend is Via officier van justitie naar geneesheer-directeur; man blijkt vroeger in zorg te zijn geweest, schizofreen; contact verbroken Huisbezoek i.v.m. medische verklaring; ernstig nadeel dreigt ⇒ officier van justitie ⇒ verzoek aan rechter; Rechter geeft zorgmachtiging met dwangmedicatie, en beperking v.d. vrijheid het leven in te richten dwz contact onderhouden met ambulant FACT team |
| Wat houdt de verplichte ggz varia in? | Rechter geeft zorgmachtiging op verzoek OvJ; niet alleen opneming maar ook andere vormen verplichte ggz; beslisruimte rechter ( 6:4 lid 2) Wensen en voorkeuren van betrokkene t.a.v. verplichte zorg gehonoreerd (art. 2:1 lid 6; bij wilsbekwaamheid soms geen dwangzorg Wilsbekwaamheid en criteria Liégeois Geen duidelijke voorwaardelijke machtiging |
| Wat is de afstemming tussen de wad en wvgzz bij een machtiging? | Door machtiging tot opname WZD vervalt een machtiging Wvggz Een machtiging tot opname Wvggz betekent schorsing van een bestaande machtiging WZD CIZ kan een aanvraag doorverwijzen naar OvJ wanneer toepassing Wvggz aangewezen is Ook rechter kan verzoek WZD machtiging kantelen naar verzoek zorgmachtiging Wvggz Zorgbehoefte doorslaggevend bij personen met dubbele problematiek |
| Wat houdt de procedure bij de rechter in het algemeen in? | Wvggz en WZD benadrukken het horen van cliënt waar hij verblijft, thuis of in instelling Bij verlengingen: aandacht voor aard en duur vrijheidsbeperkingen en minder voor grond voor opname/verder verblijf Voorwaardelijke machtiging ontwikkeld in Wvggz: bijv.: als ernstig nadeel niet door gedwongen medicatie kan worden weggenomen mag opneming en beperking vrijheid worden toegepast (korte duur) |
| Wat houdt de Vertrouwenspersoon in WZD en Wvggz en vertegenwoordiger in? | WZD clientenvertrouwenspersoon; in Wvggz patiënten- en familievertrouwenspersoon Bij voorgenomen onvrijwillige/verplichte zorg bij patiënt die wilsonbekwaam is en geen vertegenwoordiger heeft, moet zorgaanbieder mentorschap verzoeken bij kantonrechter Niet iedereen kan vertegenwoordiger zijn Vertegenwoordiger wordt betrokken bij opstellen en uitvoeren onvrijwillige zorg en voorgenomen (voorwaardelijk) ontslag |
| In welke mate zijn de volgende factoren van invloed bij beslissingen ? (volgorde) voor het belang van de patiënt? | Wat de behandelaar denkt dat in het belang van de patiënt is Wat familieleden denken dat in het belang van de patiënt is Wat andere professionals zeggen dat in het belang van de patiënt is Wat leidt tot harmonie in familie /consensus Wat de behandelaar zou willen als hij in de situatie van de patiënt verkeerde Wat de behandelaar denkt dat de patiënt zou willen |
| Welke factoren kunnen meespelen om achter te halen wat wilsonbekwame patiënt zou willen? | Gesprekken met de patiënt voor hij wilsonbekwaam werd Huidige gesprekken met de wilsonbekwame Schriftelijke verklaringen door de patiënt opgesteld toen hij wilsbekwaam was (bijv. zorgkaart of eigen zorgplan in de Wvggz) Wat de behandelaar weet over de waarden en voorkeuren van de patiënt Wat anderen de behandelaar hebben verteld over de waarden en voorkeuren v.d. patiënt |
| Waar gaat het arrest Timmerman/Deutman over? | Betreffende medische aansprakelijkheid. Wanneer een arts betwist dat hij bij een operatie een kunstfout heeft gedaan, ligt de bewijslast bij de patiënt. Wel kan van de arts worden verlangd dat hij voldoende feitelijke gegevens verstrekt ter motivering van zijn betwisting van de stellingen van de patiënt ten einde deze aanknopingspunten voor eventuele bewijslevering te verschaffen. |
| Waar gaat het arrest Schepers/ De Bruijn of Coitus na buikoperatie over? | Arts moet per patiënt wel duidelijk noteren dat er informed consent is gegeven, een arts komt niet weg met deze opmerking dat zoiets nooit vergeten wordt. Dit getuigt van de verstrekking van onvoldoende feitelijke gegevens zoals bepaald in Timmer/Deutman. |
| Waar gaat het arrest Protocol I over? | Het niet naleven van eigen protocol is als toerekenbare tekortkoming aan te merken. Afwijking van zo’n protocol is slechts aanvaardbaar indien zulks in belang van de goede patiëntenzorg wenselijk is. |
| Waar gaat het arrest Protocol II over? | Voor afwijking van een protocol geldt als maatstaf dat aan de patiënt zorg wordt verleend die in de omstandigheden van het geval van een redelijk bekwaam arts mag worden verwacht. Dat neemt met zich dat een afwijking van het protocol door een arts beargumenteerd kan worden, maar ook dat het volgen van een protocol niet zonder meer meebrengt dat de arts juist heeft gehandeld (zoals in casu toen augmentin werd voorgeschreven volgens protocol terwijl de patient daar allergisch voor was). |
| Waar gaat het arrest Informed consent bij geboorteletsel over? | Er is niet een goede informed consent gegeven, oftewel er is vanuit de arts een tekortkoming in de nakoming van de op hem rustende verplichting is opgetreden. Vervolgens treedt het risico in waarover geen informed consent is gegeven (dwarslaesie in dit geval). Wanneer hier sprake van is ligt de bewijslast alsnog bij de patiënt, er is dus geen sprake van de omkeringsregel. De patiënt moet dus stellen en bewijzen dat wanneer hij goed was ingelicht hij al dan niet van deze behandeling had afgezien. Hierbij zijn onder andere van belang: - Hoe groot was het risico - Hoe zou de situatie zich hebben ontwikkeld wanneer was afgezien van behandeling? - Kwamen redelijkerwijs minder risicovolle behandelmethode in aanmerking? - Kwamen redelijkerwijs minder risicovolle behandelmethode in aanmerking? - Wat is de kans op succes bij de behandelmethode? |
| Waar gaat het arrest Seresta over? | Met de omkeringsregel wordt gedoeld op de voor bepaalde gevallen aanvaarde bijzondere, uit de redelijkheid en billijkheid voortvloeiende regel die inhoudt dat een uitzondering dient te worden gemaakt op de hoofdregel van art. 150 Rv. Dat betekent dus dar causaal verband wordt aangenomen, tenzij degene die wordt aangesproken bewijst dat de bedoelde schade ook zonder die gedraging of tekortkoming zou zijn ontstaan. Voor toepassing van de ‘omkeringsregel’ is vereist dat sprake is geweest van een gedraging in strijd met een norm die strekt tot het voorkomen van een specifiek gevaar ter zake van het ontstaan van schade en dat degene die zich op schending van deze norm beroept, ook bij betwisting aannemelijk heeft gemaakt dat in het concrete geval het specifieke gevaar waartegen de norm bescherming beoogt te bieden, zich heeft verwezenlijkt. Wanneer sprake is van een algemene norm is geen plaats voor omkeringsregel. |
| Waar gaat het arrest Flishieclips of Mislukte sterialisatie overr? | Dit arrest in relatie tot Coitus na buikoperatie. Er is een verzwaarde bewijsplicht voor artsen, in dit geval was een eerste sterilisatie met Filsie Clips niet goed gecontroleerd of het vast zat (of in ieder geval niet opgeschreven). In tegenstelling tot het Coitus arrest verklaarde de gynaecoloog die de clipjes had vastgemaakt dat hij zeker wist dat hij de clipjes had vastgemaakt en gecontroleerd in dit specifieke geval. Daarmee heeft de gynaecoloog en het ziekenhuis voldaan aan hun verzwaarde stelplicht. |
| Waar gaat het arrest Foetale nood of CTG-arrest over? | De geschonden norm, afgeleid van 7:453 BW (goed hulpverlenerschap) is in dit geval specifiek genoeg (gynaecoloog moet in situatie als deze (foetale nood) zo spoedig mogelijk tot keizersneed oer gaan). Omdat de norm specifiek genoeg is, is voldaan aan de eis van het Seresta-arrest, waarmee toepassing van de omkeringsregel kan plaatsvinden. Eisers doen er dus het best aan om de volgens hun geschonden norm zo specifiek mogelijk te verwoorden. |
| Waar gaat het arrest Integriteitschade over? | Niet bewezen is dat de afwijkingen van het kind veroorzaakt is door de voorgeschreven antidepressiva door de psychiater. Wel sprake van schending informed consent voor het voorschrijven van de antidepressiva tijdens de zwangerschap -> schending integriteitsrecht. |
| Waarom is er klachtrecht? | } Een klachtenstelsel moet ten eerste bijdragen aan het ontstaan van meer gelijkwaardige verhoudingen; } Het klachtenstelsel moet de patiënt een (financiële) genoegdoening bieden als de klacht terecht is (immaterieel/materieel) } Daarnaast zijn klachten een signaal dat er mogelijk een tekortkoming is in de te leveren zorg. Anders dan het burgerlijk procesrecht. Klachtrecht gaat over compenseren van ongelijkheid. Hoofddoel klachtenrecht: iemand moet een remedie krijgen. Waar het burgerlijk procesrecht in beginsel uitgaat van de gelijkwaardigheid van partijen, staat het klachtrecht in het teken van het compenseren van machtsongelijkheid. De klager is de zwakkere partij, wiens positie door het klachtrecht moet worden versterkt. De oorsprong van het klachtrecht ligt in verhoudingen waarin sprake is van ongelijkwaardigheid van partijen. Zo bestaat er klachtrecht in de verhouding tussen de overheid en burgers zoals vastgelegd in de Algemene wet bestuursrecht en kunnen burgers klagen bij de Nationale ombudsman. Huurders kunnen bijvoorbeeld een klacht tegen hun verhuurder indienen bij de Huurcommissie. Waar een klachtenstelsel in de zorg aan zou moeten voldoen, is in 1989 en 1991 (niet uitsluitend, maar wel het meest invloedrijk) uiteengezet in twee adviezen van de Nationale Raad voor de Volksgezondheid |
| Waarom is het klachtrecht en openheid in 1 wet te vinden? | Patiënten die meemaken dat er iets misgaat bij hun behandeling willen: ◦ Informatie over het incident ◦ Erkenning en excuses/medeleven ◦ Informatie over de gevolgen voor de gezondheid/behandeling ◦ Dat de zorginstelling verbetermaatregelen doorvoert om te voorkomen dat het nog een keer gebeurt ◦ Vergoeding van schade |
| Wat is het eerste probleem van het klachtrecht? | } (Formele) juridische procedures zijn belastend; ◦ Adversariële karakter (op tegenspraak) ◦ Procedurele kenmerken (duurt lang, duur, veel onzekerheid) } Patiënten kiezen de verkeerde routes; } Zorgverleners kunnen ernstig leiden onder een medisch incident; juridische procedures vergroten die impact. Is dat een probleem? Ja: want zeker formele procedures, zoals de letselschadeprocedure, is belastend voor patienten. Formele procedures zoals de tuchtprocedure en de claimprocedure zijn ingericht op tegenspraak. Daarmee wordt bedoeld dat de procedure is ingericht als hoor- en wederhoor. De patient stelt, de zorgverlener verweert. Dat heeft tot gevolg dat de procedure naar zijn aard conflictueus is, en dat in het systeem zit ingebakken dat de patient niet zomaar wordt geloofd. Dat lijkt voor een klassiek opgeleide rechtenstudent misschien wel heel normaal, maar in de context van de zorg, waarin sprake is van een zorgrelatie en een vertrouwensband, kan dat heel grievend zijn en dat wordt dus ook als belastend ervaren. Omdat deze procedures zo zijn ingericht duren ze vaak ook lang, is het duur, en is er veel onzekerheid. Een tweede probleem is dat patienten de verkeerde route kunnen kiezen, en dus voor een belastende claimprocedure kiezen terwijl zij wellicht beter geholpen waren met een gesprek in de context van het klachtrecht. En het derde probleem is dat procedures ook voor zorgverleners belastend zijn. |
| Wat is het tweede probleem van het klachtrecht? | } Patiënten die de (juiste) ingang niet weten te vinden blijven buiten beeld zolang de zorgverlener geen melding maakt van wat er is gebeurd; } Patiënten verworden (uitsluitend) tot het belang dat in de betreffende procedure centraal staat (‘klager’, ‘claimant’, ‘onderwerp van onderzoek’); } Probleem wordt niet of slechts deels opgelost, waarbij het gevoel niet gehoord te worden kan leiden tot verdere (juridische) escalatie. |
| Wat is het doel van het klachtrecht in de Wkkgz? | } Beter aansluiten bij behoeften van patiënten; -Proactief informeren over dingen die misgaan -Proactief en informeel reageren op klachten en claims } Voorkómen van (onnodige) klachten en claims; } Leren van dingen die mis gaan; -Calamiteiten -Klachten |
| Wat is de achtergrond van de Wkkgz? | } ‘Het is de bedoeling dat de klachtenopvang en – behandeling effectief is in die zin dat zoveel mogelijk geschillen en problemen in een vroeg stadium worden opgelost, zodat cliënten slechts met echte problemen naar de geschilleninstantie hoeven te stappen.’ (Doorlopende integrale toelichting Wkkgz) } ‘Deze procedure is minder beschadigend voor de deelnemende partijen, goedkoper en met een grotere kans op herstel van de relatie tussen partijen.’ (EK 2013–2014 (32 402) MvA) |
| Wat zijn de kernelementen van de Wkkgz (deel 1)? | } Care, cure, alternatieve zorg en solistische zorgverleners (huisartsen, tandartsen) } Goede zorg (art. 2) } Veilig melden (art. 9 lid 6) } Openheid (art. 10 lid 3) } Melden en onderzoeken van calamiteiten (art. 11) } Laagdrempelige klachtenregeling (artt. 13-17) } Geschillenregeling (artt. 18-22) } Kaderwet, nader uitgewerkt in Wkkgz Uitvoeringsbesluit, Wkkgz Uitvoeringsregeling, Programma van Eisen Geschilleninstanties en zelfregulering |
| Wat zijn de andere kernelementen van de Wkkgz? | } Openheid (art. 10 lid 3) } Melden en onderzoeken van calamiteiten (art. 11) } Laagdrempelige klachtenregeling (artt. 13-17) } Geschillenregeling (artt. 18-22) } Kaderwet, nader uitgewerkt in Wkkgz Uitvoeringsbesluit, Wkkgz Uitvoeringsregeling, Programma van Eisen Geschilleninstanties en zelfregulering |
| Wat houdt de openheid in in de Wkkgz? | } Alle incidenten worden (veilig) gemeld (art. 7 jo. 9 lid 6 Wkkgz) } Alle incidenten bij de zorgverlening aan de cliënt die voor de cliënt merkbare gevolgen hebben of kunnen hebben worden aan de cliënt gemeld (dus niet de near misses) (art. 10 lid 3 Wkkgz) } Calamiteiten worden onverwijld gemeld bij de Inspectie (art. 11 Wkkgz) Openheid is dus ook echt een kernelement van de Wkkgz. Door voortvarend en proactief, dus uit jezelf, open te zijn kunnen veel problemen worden voorkomen en hoeven patiënten zich überhaupt niet tot meer formele juridische procedures te wenden. Dat is het idee. |
| Wat houdt de calamiteit in? | } Art. 1 lid 1 Wkkgz: ‘Een calamiteit is een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg, en die tot de dood van een cliënt of een ernstig schadelijk gevolg voor een cliënt heeft geleid.’ } Causaliteit tussen niveau van verleende zorg en het overlijden van/ernstig schadelijk gevolg voor de patiënt } Dwingt ertoe te onderscheiden tussen vermijdbare/niet-vermijdbare factoren in een te vroeg stadium van het proces (Onderzoekscommissie Tergooi 2016) Zie schema op p. 6 |
| Wat is de reikwijdte van de Wkkgz (wie, tegen wie en waarover)? | } ‘Over een gedraging jegens een cliënt in het kader van de zorgverlening kan schriftelijk een klacht worden ingediend’ } ‘Door de cliënt, een nabestaande van de overleden cliënt dan wel een vertegenwoordiger van de cliënt’ (art. 14 Wkkgz) } Een instelling dan wel een solistisch werkende zorgverlener (art. 1 lid 1 Wkkgz) dus ook eerste lijn, alternatieve geneeskunde, cosmetische geneeskunde, enz.! |
| Wat houdt de 'samenloop' van klacht en claim? | } Zorgaanbieders verplicht om een verzoek tot schadevergoeding zelf zorgvuldig te onderzoeken en te beoordelen; } Dus conform de zorgvuldigheidsverplichtingen die gelden voor alle klachten in de zin van de Wkkgz, of die nu een financiële component bevatten of niet; } Het maximum van 25.000 euro geldt hier niet: alle medische schadeclaims horen in dit traject terecht te komen; } Zorgaanbieders vrij om voor beide typen klachten verschillende procedures te ontwerpen, maar moeten wel beide typen klachten behandelen. } Klachten zo veel mogelijk informeel afhandelen, óók als het gaat om claims, liefst door de zorgaanbieder zelf } Waarom? ◦ Patiënten ervaren het als rechtvaardiger wanneer de zorgaanbieder in beeld blijft dan wanneer zij in gesprek zijn met een (voor hen onbekende) verzekeraar ◦ De zorgaanbieder kan beter inspelen op verschillende behoeften (naast schadevergoeding) ◦ Zorgaanbieders die zelf schade afwikkelen (i.p.v. de verzekeraar) zijn eerder bereid een oplossing te zoeken (i.p.v. een lange, juridische procedure) |
| Wat zijn de termijnen voor klachtafhandeling in de Wkkgz? | } Zes weken na indiening van klacht ontvang klager een ‘met redenen omkleed oordeel’; } Kan worden verlengd met max. 4 weken; Minister: ‘De opzet van de zeswekentermijn is dat die dwingt tot snel contact. Het hoeft niet in zes weken opgelost te zijn, maar het moet wel opgepakt zijn. Het oordeel kan ook zijn dat nader onderzoek nodig is. Als wordt aangegeven dat dat drie maanden kost, moet je dat met de patiënt delen. |
| Wat houdt de geschillenprocedure in (deel 1)? | } In werking sinds januari 2017 (vertraagde implementatie } Informeel, laagdrempelig, snel alternatief voor de civiele rechter } Geschil kan worden voorgelegd door een cliënt, nabestaande of vertegenwoordiger (art. 21 Wkkgz) indien: ◦ De zorgaanbieder geen goede klachtenregeling heeft (dus niet voldoet aan art. 13 Wkkgz) ◦ Cliënt het niet eens is met de uitkomst van de klachtprocedure (beroepsmogelijkheid) ◦ Niet kan worden verlangd dat cliënt eerst een klacht indient (bijvoorbeeld bij een klacht over seksueel misbruik) |
| Wat houdt de geschillenprocedure in (II)? | } Samenstelling geschilleninstantie (art. 7 Uitvoeringsregeling Wkkgz) ◦ Eén of oneven aantal leden ◦ Eén lid/voorzitter mr. ◦ Onafhankelijk en onpartijdig } Procedure Geschilleninstantie (art. 20 jo 22 Wkkgz) ◦ Criteria ter beoordeling van geschillen niet wettelijk vastgelegd, maar: art. 12 PvE ‘naar Nederlands recht’ ◦ Mogelijkheden tot bemiddeling (art. 6 PvE) ◦ Bindend advies (!) (art. 20 Wkkgz jo. Art. 7:900 BW) ◦ Schadevergoeding toekennen tot 25.000 euro ◦ Uitspraak binnen zes maanden ◦ Geen vergoeding voor juridische bijstand (!) Zie schema op p. 8 |
| Wat houdt 'verkokering' in? | } Beleid is afhankelijk van welk ‘label’ de gebeurtenis krijgt: ‘klacht’, ‘claim’, ‘complicatie’, ‘calamiteit’? } Patiënten belanden, min of meer bij toeval, in één procedure; } Het is moeilijk om van procedure te ‘wisselen’; } De mate waarin de belangen van de patient centraal staan varieert per procedure; } En ook de opvang van zorgverleners varieert afhankelijk van het type ‘gebeurtenis’ Opvang voor zorgverleners ook nodig: voor zorgverleners is het meemaken van een incident ook ingrijpend. |
| Wat houdt 'the second victim' in? | } Vanhaecht e.a., 2018: ◦ 80% van zorgverleners is betrokken geweest bij incident ◦ Hyperalertheid, schaamte, twijfel, stress, angstigheid, flashbacks, grotere kans op burn-out/depressiviteit ◦ Juridische procedures kunnen extra schadelijk zijn } “Doctors are a cohort of professionals that go into medicine to improve people’s health and lives. Nobody can make us feel worse about our failings than we already do.” (The Guardian, 7 februari 2018) |
| Wat houden coping mechanismen in die bijdragen aan verwerking? | } Praten over het incident met peers; } Praten over het incident met de patiënt en excuses aanbieden; } Vergeving; } Leren van het incident door een expert te worden over de oorzaak; } Maatregelen nemen ter voorkoming van een zelfde soort incident in de toekomst; } Lesgeven over het incident. |
| Wat houdt de opvang voor zorgverleners in? Hoe speelt verkokering hier een rol? | } Just culture (‘veiligheid’) } Peer support netwerken } Disclosure training/coaching Verkokering speelt ook een rol in de opvang voor zorgverleners, omdat ‘peer support’ vaak wordt geactiveerd op het moment dat een calamiteitenmelding wordt gedaan. Er gebeuren echter ook ingrijpende dingen die als complicatie worden geregistreerd en dus niet ‘in het systeem’ komen. Het is moeilijk om te waarborgen dat ook die zorgverleners de hulp krijgen die ze verdienen. Dit fenomeen, waarbij beleid afhankelijk is van de juridische definitie die aan een gebeurtenis komt te hangen, noemen we ‘verkokering’. |
| Wat houdt het bindend advies in bij de geschillenprocedure? Hoe speelt verkokering hier een rol? | } Geschillenprocedure eindigt met een bindend advies (art. 7:900 BW); } Rechter toetst ‘marginaal’; } Bindend advies vereist ‘ondubbelzinnige wilsvorming’ om het geschil definitief af te sluiten } Ondubbelzinnige wilsvorming? Een andere context waarin verkokering een rol speelt, is in de manier waarop de geschillenprocedure is vormgegeven. |
| Wat wordt verstaan onder het onderzoek naar de Wkkgz? | } Het is gemakkelijk om naast de klacht een ‘claim’ in te dienen; } Voor behandeling geschil gelden ‘gewone’ regels van het Nederlands aansprakelijkheids- en schadevergoedingsrecht; } Door gebrekkige onderbouwing worden veel geschillen met claim afgewezen; } Meer aandacht voor de claim dan voor achterliggende klacht. |
| Wat houdt informed consent in met schade afwikkeling? | } De informatieplicht in de afwikkeling van medische schade ziet er in ieder geval op patiënten te informeren omtrent de aard en gevolgen van een bindende overeenkomst met betrekking tot hun schade; } Voor de zorgaanbieder ◦ Zorgplicht van een goed hulpverlener ◦ Wkkgz } Voor de Geschilleninstanties ◦ Goed bindend adviseur |
| Waar gaat CTG 9 juli 2021 over? | Het handelen van beroepsbeoefenaren in een leidinggevende en/of bestuurlijke functie kan op grond van de tweede tuchtnorm tuchtrechtelijk worden beoordeeld. Hiervoor is wel vereist dat (1) dit handelen zijn weerslag heeft op de individuele gezondheidszorg en dat (2) de beklaagde zich bij het handelen/nalaten bevindt op het deskundigheidsgebied dat bij zijn titel hoort. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met de beleidsvrijheid van de leidinggevende. |